Sonda Cassini przeleci nad gejzerami Enceladusa
28 października 2015 roku planowany jest przelot sondy Cassini w bliskiej odległości od jednego z księżyców Saturna – Enceladusa. Sonda przeleci przez pióropusz lodowych cząstek wyrzucany z gejzeru w południowej części księżyca. Będzie to pierwszy w historii misji kosmicznych przelot przez materię z aktywnego gejzeru
W 1997 roku w przestrzeń kosmiczną została wystrzelona sonda Cassini. W 2004 roku weszła na orbitę Saturna i od tego momentu bada planetę, jego pierścienie i pole magnetyczne. 17 lutego i 9 marca 2005 roku sonda Cassini zbliżyła się odpowiednio na 1167 i 500 km do jednego z księżyców Saturna – Enceladusa. Dokonano wówczas wielu niezwykłych obserwacji.
Enceladus to lodowy księżyc Saturna. Jego nazwa pochodzi od Enkeladosa, jednego z gigantów w mitologii greckiej, który został przygnieciony przez Zeusa wyspą Sycylią. Enceladus został odkryty w 1789 roku przez Williama Herschela. Jest szóstym pod względem wielkości naturalnym satelitą Saturna, jego średnica wynosi około 500 kilometrów, czyli siedem razy mniej niż średnica ziemskiego Księżyca. Jest jednym z najmniejszych satelitów Saturna o regularnym, sferycznym kształcie, wszystkie mniejsze księżyce z wyjątkiem Mimasa mają nieregularne kształty. Pokrywający Enceladusa świeży, czysty lód sprawia, że księżyc ten ma największe albedo (stosunek ilości promieniowania odbitego do padającego) ze wszystkich obiektów w Układzie Słonecznym – odbija ponad 99% padającego nań światła. Powierzchnia Enceladusa jest stosunkowo młoda, widoczne są ślady intensywnej aktywności geologicznej, w tym kratery czy potężne gejzery lodu i pary wodnej.
Enceladus tak zainteresował naukowców, że zdecydowali się skorygować trasę sondy w taki sposób, aby także podczas następnego przelotu (14 lipca 2005 roku) Cassini zbliżyła się do księżyca na odległość zaledwie 175 km. Sonda wykryła wówczas na południowym biegunie Enceladusa miejsce cieplejsze aż o kilkadziesiąt stopni od obszarów okołorównikowych. Analiza zdjęć uzyskanych z sondy Cassini potwierdziła istnienie w tym miejscu lodowego wulkanu.
Dane uzyskane z sondy Cassini doprowadziły naukowców do wniosku, że pod lodową skorupą księżyca znajduje się globalny ocean, w którym ma miejsce aktywność hydrotermalna, a to oznacza, że pod lodową skorupą Enceladusa mogą istnieć warunki niezbędne do powstania i utrzymania życia. Naukowcy sądzą, że płynna woda może znajdować się zaledwie kilka metrów pod powierzchnią lodu w postaci niewielkich zbiorników, które uwalniają swą zawartość podobnie jak ziemskie gejzery. Ponadto w 2011 badania prowadzone przez Kosmiczne Obserwatorium Herschela dowiodły, że jeden z olbrzymich pierścieni Saturna tworzy para wodna i kryształki lodu wyrzucana z powierzchni tego księżyca.
28 października 2015 roku planowany jest kolejny przelot sondy Cassini w bliskiej odległości od Enceladusa. Sonda przeleci przez pióropusz lodowych cząstek wyrzucany z gejzera w południowej części księżyca. Będzie to pierwszy w historii misji kosmicznych przelot przez materię z aktywnego gejzeru. Naukowcy mają nadzieję, że przelot pozwoli ustalić, jak dużo aktywności hydrotermalnej – czyli oddziaływania skał i gorącej wody – zachodzi wewnątrz Enceladusa.
Naukowcy z zespołu badawczego Cassini oczekują również, że dzięki tak niskiemu przelotowi (sonda znajdzie się jedynie 49 km nad powierzchnią księżyca) poznają skład chemiczny chmury i dowiedzą się o istnieniu tam cięższych, bardziej masywnych cząsteczek, w tym organicznych.
Ostatni przelot w pobliżu Enceladusa ma nastąpić 19 grudnia 2015 roku. Wtedy zadaniem dla sondy będą pomiary ilości ciepła wydobywającego się z wnętrza księżyca. Odległość pomiędzy sondą, a Enceladusem wyniesie 4999 km.
Wyniki badań prowadzonych na danych uzyskanych z sondy Cassini mogą zaważyć na powołaniu kolejnych misji. NASA planuje bowiem wysłanie za dziesięć lat dwóch sond w kierunku potencjalnych oaz życia w Układzie Słonecznym. Po pierwsze planuje wystrzelenie sondy w kierunku jednego z księżyców Jowisza – Europy. NASA rozważa także misję do Enceladusa, która mogłaby wystartować pod koniec 2021 roku. Wielu astrobiologów uważa, że Europa i Enceladus pod lodową skorupą skrywają oceany płynnej wody i są najlepszymi w Układzie Słonecznym miejscami do poszukiwania życia pozaziemskiego.
Więcej o misji Cassini na stronie: Cassini at Saturn
Więcej o Enceladusie na stronie: Enceladus | NASA
