Zmiany klimatu i kryzys pomidorowy
Specjaliści w zakresie produkcji żywności ostrzegają – istnieje duże zagrożenie, że zmiany klimatyczne zachwieją rynkiem pomidorów hodowanych na potrzeby przetwórstwa. To niepokojąca wiadomość dla amatorów pizzy i ketchupu, ale także poważny sygnał dla wszystkich – ocieplający się klimat zaczyna przekształcać i osłabiać produkcję żywności.
Autorzy publikacji w czasopiśmie “Nature Food” informują, że podwyższenie się średnich temperatur w krajach o umiarkowanym klimacie prawdopodobnie prowadzić będzie do pogorszenia się zbiorów pomidorów, które przeznaczone są do przetwórstwa, czyli tych, z których powstaje ketchup, przecier pomidorowy czy sosy takie jak passata. Zdaniem badaczy do 2050 roku globalna produkcja pomidorów przeznaczonych do przetwórstwa spadnie o 6 procent w stosunku do średniej z lat 1990-2009 przy jednoczesnym stałym wzroście zapotrzebowania. Największy spadek może czekać uprawy prowadzone we Włoszech.
– Pomidory przeznaczone do przetwórstwa są uprawiane na otwartych polach, co oznacza, że nie możemy kontrolować środowiska, w którym rosną. Ich produkcja jest więc bardzo podatna na zmiany klimatyczne – wyjaśnia prof. Davide Cammarano z duńskiego Uniwersytetu w Aarhus, pierwszy autor publikacji. W jej przygotowaniu współpracował z badaczami z Uniwersytetu Teksańskiego w Austin (USA), Uniwersytetu Purdue (Indie), Uniwersytetu w Salerno (Włochy), a także Uniwersytet Florydy oraz NASA Goddard Institute for Space Studies.
Jak zauważają autorzy, odpowiedzi rolnictwa na zmiany klimatyczne i prowadzone w tym zakresie badania naukowe, jak dotąd koncentrowały się na uprawie zbóż i ryżu. Bada się wpływ zmian klimatycznych i poszukuje nowych rozwiązań. Opisywane tu analizy to pierwsze poważne zwrócenie uwagi na sytuację pomidorów i pierwsze globalne ujęcie tego problemu.
– Zaskakująco mało wiemy o tym, jak zmiany klimatu wpływają i będą wpływać na specyficzne rodzaje upraw, takie jak uprawa pomidorów na potrzeby przetwórstwa. Równocześnie wiemy przecież, jak ważna jest to gałąź rolnictwa. Pomidory są istotnym składnikiem odżywczym i kluczowym składnikiem w niejednej kuchni na świecie – dodaje Dev Niyogi, profesor nauk o Ziemi na Uniwersytecie Teksańskim.
Badacze zastosowali pięć różnych modeli zmian klimatycznych, żeby sprawdzić różne scenariusze tego, jak rosnące temperatury wpłyną na uprawy pomidorów. Skupili się przy tym na trzech najważniejszych globalnych producentach pomidorów – na Stanach Zjednoczonych, Włoszech i Chinach. Te trzy kraje razem produkują około 65 procent wszystkich pomidorów, które przeznaczone są na przetwórstwo. Chociaż oczywiście różne warianty pokazują odmienne konsekwencje, to wszystkie scenariusze budzą niepokój.
Wygląda na to, że produkcja pomidorów w ciągu najbliższych kilku dekad przeżyje duże osłabienie. Badacze pokazują różne aspekty tego przewidywanego zjawiska. Dla przykładu Włochy i Kalifornia (główny producent pomidorów w USA) borykać się będą z coraz większymi problemami z dostępem do wody. To w połączeniu z rosnącą temperaturą będzie szczególnie dużym wyzwaniem dla Włoch. Działający tam rolnicy muszą przygotować się na to, że w niektórych regionach lokalne dostawy, na których teraz opiera się przemysł przetwórczy, będą mocno ograniczone.
W przypadku Kalifornii i Chin jest szansa na częściową rekompensatę strat przez przeniesienie produkcji na północ, w regiony, które teraz jeszcze są zbyt chłodne, ale wraz ze wzrostem temperatur ich płodność znacząco wzrośnie. Niestety geografia nie jest tak sprzyjająca dla Włoch, które obecnie są kluczowym graczem na rynku pomidorów.
Naukowcy wzywają do poważnego potraktowania tego wyzwania. Tak jak zmiany klimatu zachodzą stopniowo, tak samo też rolnictwo wymaga czasu na przystosowanie. Badania prowadzone w zakresie uprawy zbóż – coraz lepiej dostosowujące je do nadchodzących trudnych warunków – mogą być wzorcem dla biologów-genetyków, którzy zainteresują się pomidorami. Równolegle trzeba też myśleć o zmianach w strukturze produkcji. Obie drogi, razem czy osobno, to wyzwanie na lata, a czasu jest coraz mniej.
Badania: Davide Cammarano et al, Processing tomato production is expected to decrease by 2050 due to the projected increase in temperature, Nature Food (2022). DOI: 10.1038/s43016-022-00521-y
Opracowano na podstawie artykułu Climate change is coming for your ketchup opublikowanego na stronie internetowej The Jackson School of Geosciences at The University of Texas at Austin
