Misja bombardowania asteroid
W czerwcu 2020 roku Międzynarodowa Unia Astronomiczna zatwierdziła oficjalną nazwę dla małego satelity asteroidy, który ma stać się pierwszym celem misji odchylania asteroidy. Satelita jest mniejszym z dwóch ciał w bliskim Ziemi systemie asteroid Didymos i będzie teraz odróżniany od swojego głównego obiektu nazwą Dimorphos.
Trwają przygotowania do nowego projektu Asteroid Impact and Deflection Assessment (AIDA), którego celem ma być badanie i demonstrowanie kinetycznych efektów zderzenia obiektu z księżycem planetoidy i odbicie jej z kursu zderzeniowego z Ziemią. W misji mają wziąć udział dwa statki kosmiczne: Hera (zbudowana przez ESA), która orbitowałaby wokół asteroidy, oraz Double Asteroid Redirection Test (DART) (zbudowany przez NASA), który uderzyłby w księżyc planetoidy.
Misje DART i Hera w ramach AIDA zademonstrują technologię odchylania, która może być użyta do ochrony Ziemi przed niebezpiecznymi asteroidami poprzez zepchnięcie ich z kursu kolizyjnego.
Didymos nie stwarza ryzyka uderzenia w Ziemię i jest najłatwiej dostępnym systemem asteroid. Główne ciało ma średnicę około 780 metrów, mniejsze – około 160 metrów średnicy, czyli mniej więcej tyle, ile wynosi rozmiar Wielkiej Piramidy w Gizie (Egipt).
Po raz pierwszy większa asteroida została zauważona w 1996 roku przez Joe Montaniego z projektu Spacewatch prowadzonego na University of Arizona. Podwójna natura układu została odkryta dopiero w 2003 roku, kiedy Petr Pravec z Obserwatorium Ondřejov w Czechach odkrył w swoich obserwacjach charakterystyczne oznaki układu podwójnego. Wówczas nadano im nazwę Didymos, co oznacza w języku greckim 'bliźniaka'.
Podczas gdy większy obiekt i system jako całość od tego czasu noszą nazwę Didymos, do mniejszego ciała odnosi się wiele nazw, w tym tymczasowe oznaczenie S/2003 (65803) 1 oraz Didymos B lub Didymoon. Kiedy uznano mniejszy obiekt za idealny cel dla AIDA, zespoły DART i Hera zdecydowały się poszukać stałego oznaczenia i oficjalnej nazwy, dzięki której można by go odróżnić od jego większego towarzysza. Wówczas pojawiła się propozycja Dimorphos, co po grecku znaczy 'mający dwie formy'. Nazwę księżyca zasugerował Kleomenis Tsiganis, planetolog z Uniwersytetu Arystotelesa w Salonikach i członek zespołu DART i Hera.
Obecnie istnieje 546 077 ponumerowanych mniejszych planet, z których 22 129 ma oficjalne nazwy. Większość mniejszych planet należy do głównego pasa asteroid znajdującego się w rejonie pomiędzy orbitami Marsa i Jowisza. Istnieje 22 735 obiektów sklasyfikowanych jako NEA (Near Earth Asteroids), czyli asteroidy bliskie Ziemi, z których wiele ma orbity zbliżające się do Ziemi. Didymos należy właśnie do grupy NEA. W katalogu mniejszych planet znajduje się również wiele przykładów z zewnętrznych regionów Układu Słonecznego, obiektów znanych jako centaury i obiekty transneptunowe (Centaurs and Trans-Neptunian Objects, TNOs). Wiele mniejszych planet ma towarzyszy. Do tej pory odkryto 390 układów binarnych i 15 układów potrójnych. Binarny układ składający się z Didymosa i Dimorphosa stał się zatwierdzony i nazwany jako 26. system w katalogu. Dimorphos o średnicy 160 metrów jest również jednym z najmniejszych obiektów, które otrzymały stałą nazwę.
Po wystrzeleniu w 2021 roku DART ma dotrzeć do Dimorphosa w 2022 roku, celowo zderzając się z nim i wywołując efekt kinetyczny mający za zadanie zmianę trajektorii satelity. Sonda kosmiczna ESA Hera zostanie wystrzelona dwa lata później i ma dotrzeć do Dimorphosa w 2027 roku, gdzie przeprowadzi szczegółowe badanie, aby ocenić wpływ DART na kształt i orbitę satelity.
Uderzenie DART zostanie zarejestrowane przez LICIACube CubeSat, dostarczony przez Włoską Agencję Kosmiczną, który zostanie przetransportowany do Didymosa przez DART i rozlokowany na kilka dni przed zderzeniem. Długofalowe skutki będą badane przez teleskopy zarówno na Ziemi, jak i w kosmosie. Misja Hera rozmieści również dwa CubeSaty, w tym Juventas CubeSat, który będzie wykorzystywał radar niskiej częstotliwości do skanowania wewnętrznej struktury Dimorphosa, pierwszego takiego skanowania wykonanego przez statek kosmiczny. Wyniki szczegółowego badania Hery zostaną porównane z obserwacjami zarejestrowanymi przez DART przed zderzeniem, dostarczając ważnych informacji o skutkach zderzenia.
Opracowana na podstawie:
https://www.iau.org/news/pressreleases/detail/iau2007/
