NCBJ planuje budowę badawczego reaktora nowej generacji
Naukowcy z Narodowego Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) rozważają budowę nowego reaktora w Świerku. Podpisany list intencyjny pomiędzy brytyjskim konsorcjum U-Battery a NCBJ otwiera drogę do powstania pierwszego w Polsce badawczego reaktora wysokotemperaturowego (HTGR). Umowa jest jednym z owoców dwudniowej wizyty przedstawicieli Ministerstwa Energii w Wielkiej Brytanii
24 maja 2016 roku Dominic Kieran – dyrektor zarządzający URENCO i przedstawiciel brytyjskiego konsorcjum U-Battery (URENCO, AMEC FW, ATKINS, Cammell-Laird, Laing O’Rourke) oraz dyrektor NCBJ prof. Krzysztof Kurek podpisali list intencyjny o podjęciu przygotowań do budowy w instytucie w Świerku wysokotemperaturowego reaktora chłodzonego gazem (ang. High Temperature Gas Reactor – HTGR). Technologia ta jest szczególnie obiecująca, ze względu na możliwości wytwarzania ciepła przemysłowego i odporność na wszelkiego rodzaju awarie.
– Kogeneracja jądrowa to proces jednoczesnego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w reaktorach jądrowych, z której mogą korzystać, w sposób dedykowany, duże zakłady przemysłowe – podkreśla prof. Grzegorz Wrochna, przewodniczący europejskiej Inicjatywy Przemysłowej Kogeneracji Jądrowej (Nuclear Cogeneration Industrial Initiative – NC2I). – Oznacza to, że reaktory takie mogą mieć niezbyt wielką moc cieplną rzędu kilkuset megawatów, za to dostarczać ciepło przemysłowe o wysokich parametrach. To wystarczy, aby np. strategiczne gałęzie przemysłu w Polsce dysponowały własnymi źródłami energii, całkowicie uniezależniając się od zewnętrznych dostawców. Takim przykładem może być branża chemiczna lub rafinerie – dodaje prof. Wrochna.
Polsko-brytyjska współpraca w rozwoju tej technologii była jednym z tematów rozmów polskich wiceministrów energii Andrzeja Piotrowskiego i Michała Kurtyki z brytyjską minister energii i zmian klimatu Amber Rudd. Reaktory wysokotemperaturowe HTGR, dzięki zastosowaniu specjalnego paliwa, w którym uran chłodzony jest warstwami węglika krzemu oraz obojętnego chemicznie helu, pozwalają bezpiecznie operować znacznie wyższymi temperaturami niż typowe reaktory chłodzone wodą. To pozwala na uzyskanie doskonałych parametrów ciepła przemysłowego. Odporność paliwa na warunki ekstremalne powoduje, że nawet przy awarii wszystkich systemów bezpieczeństwa i całkowitej utracie chłodziwa, reaktor samoczynnie wychładza się, nie grożąc emisją substancji radioaktywnych do otoczenia. Dzięki temu reaktory mogą być budowane w bezpośredniej bliskości innych instalacji przemysłowych i produkować energię elektryczną oraz ciepło znacznie bliżej odbiorcy, nie narażając go na straty przesyłowe.
Reaktory HTGR ze względów konstrukcyjnych nie mogą mieć tak dużych mocy jak reaktory lekkowodne. Nie nadają się więc do realizacji programu polskiej energetyki jądrowej, zakładającego budowę reaktorów o łącznej mocy elektrycznej 6000 MW. Zastąpienie 4–6 wielkich reaktorów lekkowodnych kilkudziesięcioma reaktora HTGR byłoby zdecydowanie zbyt kosztowne. Jednakże zastosowanie ich tam, gdzie prócz energii elektrycznej niezbędne jest ciepło o wysokiej temperaturze, jest ekonomicznie dobrze uzasadnione.
Naukowcy ze Świerku chcą, aby do 2025 roku powstał badawczy reaktor wysokotemperaturowy o mocy 10 MWt i elektrycznej 4 MWe.
– Prace nad projektowaniem, analizami bezpieczeństwa i budową takiego reaktora pozwoliłoby rozwinąć i utwierdzić w praktyce kompetencje ekspertów NCBJ ważne także dla obecnego programu polskiej energetyki jądrowej. Jednocześnie zaś przygotowałoby nas do wdrożenia w Polsce na skalę przemysłową reaktorów wysokotemperaturowych, dzięki którym energochłonny polski przemysł może zyskać dużą przewagę konkurencyjną – dodaje dr hab. Krzysztof Kurek, dyrektor NCBJ.
Tekst za profilem FB Narodowego Centrum Badań Jądrowych
