Przystanek nauka - portal Uniwesytetu Śląskiego w Katowicach

– Marvin był jednym z nielicznych ludzi świata informatyki, którego wizjonerstwo zrewolucjonizowało myślenie o komputerze. Dzięki Minsky’emu zdaliśmy sobie sprawę, że komputer to nie sprawna maszyna do dodawania liczb, ale urządzenie, które może stać się jednym z najpotężniejszych wynalazków w dziejach ludzkości – mówi Alan Kay, informatyk, przyjaciel i współpracownik prof. Minsky’ego.

Inteligencja i myślenie człowieka fascynowały Minsky’ego od czasów jego studiów na Harvardzie. Jego zdaniem nie istnieją istotne różnice pomiędzy procesami myślowymi człowieka i maszyn. Począwszy od wczesnych lat 50. pracował nad koncepcjami obliczeniowymi, które miałyby opisać ludzkie procesy psychologiczne, a w konsekwencji stworzył teorie, jak w inteligencję wyposażyć maszyny. W 1959 roku prof. Minsky zainicjował MIT Artificial Intelligence Project (później przekształcony na Artificial Intelligence Laboratory). Jego współpracownikiem był wówczas John McCarthy, którego uznaje się za współtwórcę pojęcia ‘sztuczna inteligencja’.

Poza wkładem w rozwój tej idei, laboratorium miało niebagatelny wpływ na współczesny przemysł komputerowy, wzniecając zainteresowanie całą kulturą informatyczną i programistyczną. To stało się zaczynem koncepcji, według której informacje cyfrowe powinny być udostępniane swobodnie. To z kolei zaowocowało później ruchem open-source, ale wtedy było częścią sieci ARPAnet, protoplasty internetu.

Osiągnięcia naukowe prof. Minsky’ego obejmowały szereg dyscyplin. Zaprojektowanie i zbudowanie rąk mechanicznych z sensorami dotykowymi położyło podwaliny pod nowoczesną robotykę. W 1951 opatentował SNARC (ang. Stochastic Neural Analog Reinforcement Calculator) – pierwszą samouczącą się maszynę, będącą implementacją sieci neuronowej na lampach elektronowych. W roku 1956 wymyślił i natomiast zbudował pierwszy mikroskop skaningowy, instrument optyczny oferujący najwyższą rozdzielczość i jakość obrazu, wciąż szeroko stosowany w naukach biologicznych. 

Trudno zliczyć laury i wyróżnienia, którym został uhonorowany, ale wyjątkowe miejsce w kolekcji zajmuje Nagroda Turinga, najbardziej prestiżowa nagroda w dziedzinie informatyki, którą Association for Computing Machinery (ACM) przyznaje od 1966 roku.

Na początku lat 70. Minsky połączył siły ze znanym pedagogiem i informatykiem Seymourem Papertem w pracach nad teorią „Society of Mind”, w której zsyntezowali spostrzeżenia na temat rozwoju psychologicznego dziecka oraz badań nad sztuczną inteligencją. 

W opublikowanej w połowie następnej dekady książce The Society of Mind napisał, że „inteligencja nie jest produktem żadnego pojedynczego mechanizmu, ale jest efektem interakcji wielu różnorodnych czynników”.

U podstaw tej hipotezy leżało głębokie przekonanie Minsky’ego i Paperta, że nie ma rzeczywistej różnicy między ludźmi i maszynami. Ludzie, utrzymywali badacze, to też właściwie maszyny, których mózgi składają się z wielu półautonomicznych, ale nieinteligentnych ‘agentów’, a różne zadania wymagają zastosowania różnych mechanizmów. Ich teoria zrewolucjonizowała myślenie o tym, jak pracuje mózg i jak ludzie uczą się.

– Marvin był jednym z tych, którzy zdefiniowali, czym tak naprawdę jest działanie komputerów i badania na ten temat. Grono takich osób obejmuje cztery, może pięć postaci – kontynuuje dr Kay.

Marvin Lee Minsky urodził się 9 sierpnia 1927 roku w Nowym Jorku jako syn dr Henry’ego Minsky’ego, chirurga-okulisty i szefa okulistyki w Mount Sinai Hospital, oraz Fannie Reiser, aktywistki społecznej i syjonistki.

Zafascynowany elektroniką i nauką, młody Marvin uczęszczał do Ethical Culture School na Manhattanie, postępowej szkoły prywatnej, którą ukończył także J. Robert Oppenheimer, współtwórca pierwszej bomby atomowej. Następnie kształcił się w Bronx High School of Science oraz Phillips Academy w Andover w stanie Massachusetts. Podczas II wojny światowej służył w marynarce wojennej. Po powrocie do cywila podjął studia matematyczne na Harvardzie. Doktoryzował się w Princeton, gdzie spotkał wspomnianego już Johna McCarthy’ego. Warto wspomnieć, że na Harvardzie Minsky studiował również muzykę, będąc jednocześnie utalentowanym pianistą.

Intelektualny niepokój towarzyszący Minsky’emu przez całe życie, pchnął go do odejścia od matematyki po uzyskaniu stopnia doktora. Po wykluczeniu genetyki i fizyki, postanowił skupić się na samej inteligencji. Jak powiedział w 1981 roku magazynowi The New Yorker, „wydawała się ona bezkreśnie niezbadana, a ja nie pamiętam niczego, czym w moim przekonaniu warto byłoby się zająć”.

Aby rozwijać te badania ponownie powziął współpracę z prof. McCarthym, który od 1956 był stypendystą MIT. Minsky pojawił się tam dwa lata później i dołączył do zespołu Lincoln Laboratory. W 1959 powstał wspomniany MIT AI Project, przekształcony w AI Lab. Prof. McCarthy w 1962 przeniósł się na Uniwersytet Stanforda.

Wykłady prof. Minsky’ego – mimo że organizował je konsekwentnie w godzinach wieczornych – obrosły legendą wśród wielu pokoleń studentów MIT, a sam naukowiec zyskał status megagwiazdy w środowisku uniwersyteckim. Słuchaczami Minsky’ego byli m.in. wynalazca i futurysta Ray Kurzweil, wybitny badacz AI i profesor inżynierii elektrycznej Gerald Sussman, Patrick Winston, który zastąpił swojego mistrza na stanowisku szefa AI Lab czy wynalazca i przedsiębiorca Danny Hills, współzałożyciel Thinking Machines Corporation, twórca superkomputera na początku lat 90.

Zafascynowanemu intelektem i charyzmą prof. Minsky’ego Hillsowi niezmiernie zależało na dostaniu pracy w AI Lab. Znalazł więc bardzo nietypowy sposób na zwrócenie uwagi swojego mentora – zamieszkał w piwnicy jego rodzinnego domu na Brooklinie. „Marvin nauczył mnie myśleć. Jego styl oraz inspirująca ciekawość wywarły na mnie ogromny wpływ. On zawsze rzucał ci wyzwanie, by zakwestionować obowiązujące status quo. Uwielbiał, gdy ktoś się z nim nie zgadzał” – mówił Hills w jednym z wywiadów.

O konsultację naukową przed kręceniem filmu 2001: Odysea kosmiczna poprosił Minsky’ego Stanley Kubrick. Słynny reżyser pytał profesora o ówczesny stan grafiki komputerowej i czy jego zdaniem w 2001 roku komputery będą mogły mówić.

Żoną Minsky’ego jest fizyczka Gloria Rudisch, z którą miał trójkę dzieci: córki Margaret i Julianę oraz syna Henry’ego. Minsky był poczwórnym dziadkiem. – W pewnym sensie traktował swoje dzieci jako swoich studentów – uważa Hills. – One mówiły do niego per Marvin, a on rzucał im wyzwania, tak jak podczas wykładów.

W 1989 roku Minsky dołączył do wtedy dopiero raczkującego Media Lab. – Był ikoną, która przyciągała najlepszych ludzi – mówi Nicholas Negroponte, założyciel Media Lab i jego były dyrektor.

Dla dr. Kaya dziedzictwem prof.  Minsky’ego jest nienasycona ciekawość: – Marvin zwykł mawiać, że nie da się zrozumieć istoty czegoś, jeśli rozumiemy to tylko na jeden sposób. On nigdy nie pomyślał, że coś zostało całkowicie wykonane – kończy dr Kay.

 

Na podstawie artykułu „Marvin Minsky, Pioneer in Artificial Intelligence, Dies at 88” opublikowanego w internetowej wersji dziennika "New York Times"