Wykład pt. „Detekcja fal grawitacyjnych – kolejna granica przekroczona”
11 maja 2016 roku o godz. 15.30 na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego odbędzie się kolejne spotkanie w ramach XV edycji seminarium „Problem granic w filozofii i nauce”
Wykład pt. „Detekcja fal grawitacyjnych – kolejna granica przekroczona” wygłosi prof. dr hab. Marek Biesiada z Zakładu Astrofizyki i Kosmologii Instytutu Fizyki Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Dokładnie sto lat temu w 1916 roku, w niecały rok od ostatecznego sformułowania ogólnej teorii względności (OTW), Albert Einstein przewidział istnienie fal grawitacyjnych. Równania pola OTW sugerują, że są one, rozchodzącymi się z prędkością światła, zaburzeniami czasoprzestrzeni o naturze fal poprzecznych. Na przestrzeni ostatniego półwiecza liczne zespoły fizyków i astronomów, wspólnie z najwyższej klasy inżynierami, podejmowały próby laboratoryjnej detekcji fal grawitacyjnych. Aby tego dokonać, należało pokonać wiele barier w celu uzyskania precyzji pomiaru umożliwiającej rejestrację zmiany położenia oddalonych o cztery kilometry mas testowych, rzędu zaledwie dziesięciotysięcznej promienia protonu. Zdawać by się mogło, że to granica nie do przekroczenia, jednak 11 lutego 2016 roku zespół projektu LIGO publicznie ogłosił oczekiwaną od dawna laboratoryjną detekcję fal grawitacyjnych. Sygnał zarejestrowany został 14 września 2015 roku o godz. 09:15 UCT przez dwa laserowe detektory fal grawitacyjnych umieszczone w Hamford i Livingstone w USA. Sygnał ten stanowił zapis ostatnich chwil ewolucji podwójnego układu czarnych dziur o masach 29 i 36 mas Słońca, zanim zlały się w gigantycznej kosmicznej katastrofie (koalescencji). Energia wypromieniowana w postaci fal grawitacyjnych w przeciągu ułamka sekundy była równoważna 3 masom Słońca. Wydarzenie to otwarło nowe okno na Wszechświat i zapoczątkowało erę obserwacyjnej astrofizyki fal grawitacyjnych. Wykład przedstawi istotę tego odkrycia, jego znaczenie oraz oczekiwania na przyszłość związane z powstaniem nowego narzędzia badania Wszechświata.
Organizatorami interdyscyplinarnych seminariów są Instytut Filozofii oraz Instytut Fizyki Uniwersytetu Śląskiego.
