Przystanek nauka - portal Uniwesytetu Śląskiego w Katowicach

Prof. dr hab. Jacek A. Jania jest kierownikiem Centrum Studiów Polarnych Uniwersytetu Śląskiego, posiadającego prestiżowy tytuł Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego (KNOW, 2014-2018). 

Współczesne ocieplanie klimatu wpływa na stan lodowców na całej Ziemi. Najintensywniej ociepla się Arktyka w sektorze Atlantyckim (o ok. 1o C/10 lat). W tym regionie położony jest silnie zlodowacony Spitsbergen, gdzie pracuje w cyklu całorocznym (od 1978 r.) Polska Stacja Polarna (77o N). W otoczeniu fiordu Hornsund zespół Uniwersytetu Śląskiego prowadzi systematyczne badania lodowców od 1982 r. Naukowcy z UŚ byli pionierami specjalizującymi się w zrozumieniu reakcji lodowców uchodzących do morza na zmiany klimatu. Procesy fizyczne na kontakcie atmosfery, oceanu i jęzorów lodowcowych są skomplikowane i nie w pełni poznane. Stanowią przedmiot studiów wielu grup badawczych.

Wszystkie lodowce reagują na ocieplający się klimat zwiększonym topnieniem powierzchni i zmniejszaniem swojej masy i rozległości. Większe ilości wody roztopowej wnikają w głąb lodowców i docierają do ich dna. Wyższe ciśnienie tych wód przyśpiesza poślizg lodu po podłożu i zwiększa ruch w stronę morza. W konsekwencji następuje intensywniejsze odłamywanie się gór lodowych (cielenie się lodowców). Proces ten jest dynamiczną odpowiedzią lodowców. Ma on istotne znaczenie dla podnoszenia poziomu oceanu światowego. Mimo wielu prób ogólne „prawo cielenia” lodowców nie zostało ciągle opracowane.

W czasie seminarium przedstawione zostaną niektóre pomiarowe prace na lodowcach z wykorzystaniem różnych metod. Ponadto najważniejsze wyniki badań zespołu Uniwersytetu Śląskiego, na tle rezultatów światowych, czyli co do tej pory wiemy o reakcji lodowców na ocieplanie klimatu. Zaprezentowane będą także otwarte pytania. Są one wyzwaniem dla glacjologów i fizyków. Zespół procesów fizycznych uczestniczących w przebiegu zjawiska cielenia należy do najtrudniejszych do ustalenia, zmierzenia i precyzyjnego opisania ilościowego.

Organizatorem wydarzenia jest Polskie Towarzystwo Fizyczne Oddział Katowicki.