Śląscy badacze w projekcie, który ma zastąpić Wielki Zderzacz Hadronów
Projekt „Unraveling new physics at the LHC through the precision frontier” jest polską częścią wielkiego przedsięwzięcia – akceleratora FCC (Future Circular Collider), który ma przyszłości zastąpić słynny Wielki Zderacz Hadronów w CERN pod Genewą.
24 października 2017 roku w Brukseli odbyło się zebranie organizacyjne komitetu zarządzającego projektem pt. „Unraveling new physics at the LHC through the precision frontier”, który został zakwalifikowany do konkursu zorganizowanego przez European Cooperation in Science and Technology (COST). Spośród wszystkich zgłoszonych do konkursu przedsięwzięć, jedynie 7 proc. zostanie zrealizowanych, jednym z nich jest „Unraveling new physics at the LHC through the precision frontier”. W badaniach uczestniczy prof. dr hab. Janusz Gluza z Zakładu Teorii Pola i Cząstek Elementarnych Instytutu Fizyki Uniwersytetu Śląskiego.
Po eksperymentalnym potwierdzeniu w roku 2012 w akceleratorze LHC w ośrodku CERN w Genewie istnienia bozonu Higgsa (nagroda Nobla w 2013 roku), odpowiedzialnego za generację mas cząstek elementarnych, wiadomo już, że spontaniczne łamanie symetrii jest rzeczywistym procesem zachodzącym w próżni. W ten sposób obecne rozważania dotyczące struktury mikrokosmosu i dynamiki oddziaływań w nim zachodzących mogą objąć swoim zakresem nowe zagadnienia, takie jak kwantowa struktura fundamentalnych teorii Yanga-Millsa. Zadaniem sieci będzie współpraca w celu analizy danych eksperymentalnych LHC i ich konfrontacji z precyzyjnymi obliczeniami teoretycznymi. Badania te mają także znaczenie w skali kosmologicznej (szybkość ewolucji Wszechświata, problem ciemnej materii i energii).
Podczas spotkania prof. Janusz Gluza został wybrany koordynatorem grupy roboczej sieci COST związanej z planowanymi badaniami naukowymi „Assessing the discovery potential of future high energy colliders”. Tematem tym zajmuje się on od kilku lat w ramach współpracy z ośrodkiem CERN w Genewie, w którym trwają prace nad nowym projektem akceleratora FCC (Future Circular Collider). Prof. Janusz Gluza jest również reprezentantem Uniwersytetu Śląskiego w International FCC Collaboration Board. Kołowy akcelerator FCC (o obwodzie 100 km) jest jedną z możliwych opcji zastąpienia obecnie działającego zderzacza LHC (którego obwód wynosi 27 km). Ze względu na złożoność tego typu projektów (porównywaną z projektami NASA, wymagającymi kolektywnej współpracy setek, a w końcowym etapie tysięcy eksperymentatorów i teoretyków), obecne plany zakładają możliwość rozpoczęcia budowy tego urządzenia w 2035 roku.
COST (European Cooperation in Science and Technology) realizuje około 350 projektów nastawionych na doskonałość badań i innowacyjność oraz międzynarodową współpracę z firmami. Udział w projekcie umożliwi studentom, doktorantom i pracownikom zajmującym się fizyką wysokich energii w Instytucie Fizyki UŚ wyjazdy na organizowane w ramach sieci szkoły, warsztaty i konferencje oraz pobyty naukowe w partnerskich ośrodkach COST.
