Przystanek nauka - portal Uniwesytetu Śląskiego w Katowicach

Szczyt deszczu meteorów kwadrantydów

Już w nocy z 2 na 3 stycznia będzie okazja na obserwację pierwszego deszczu meteorów w 2025 roku, a do tego jednego z najbardziej obfitych. W szczytowym momencie będzie można zaobserwować do 110 meteorów na godzinę. Półkula północna będzie miała najlepsze widoki, ponieważ radiant w gwiazdozbiorze Wolarza będzie znajdował się wysoko na niebie (mieszkańcy półkuli południowej będą mieli znacznie gorsze możliwości obserwacji ze względu na niższe położenie radiantu). Tegoroczne warunki obserwacyjne są idealne – szczyt zrównuje się z Księżycem oświetlonym w zaledwie w 11%, więc jego światło nie będzie przeszkadzać w obserwacjach.

Zbliżenie Saturna i Księżyca, księżycowa okultacja Saturna

4 stycznia o godzinie 16:56 GMT Saturn przejdzie w odległości 0°36’ od Księżyca. Będzie to największe zbliżenie Saturna i Księżyca do 2031 roku! Nasz naturalny satelita będzie oświetlony w 24,7%, a Saturn będzie świecił z jasnością 1,1 magnitudo. Oba obiekty będą widoczne gołym okiem z obu półkul.

Dodatkowo, od 14:57 do 18:44 GMT, Księżyc zasłoni Saturna w niektórych miejscach – okluzja Księżyca będzie widoczna nad Europą, Afryką, zachodnią Rosją i wschodnią Grenlandią.

Kometa C/2024 G3 (ATLAS)

W 2025 roku przez peryhelium przejdzie 91 znanych komet, ale tylko niektóre są teoretycznie dostępne do obserwacji przez lornetki, czyli jaśniejsze od 10m. Wszystkie z nich przekroczą podaną jasność w niewielkiej odległości kątowej od Słońca, dlatego ich obserwacje będą raczej niemożliwe. Wyjątek stanowi kometa C/2024 G3 (ATLAS), która może osiągnąć widoczność gołym okiem w pobliżu peryhelium 13 stycznia, z przewidywaną maksymalną jasnością 0,6. Najlepiej widoczna będzie z półkuli południowej, z półkuli północnej będzie widoczna nisko nad horyzontem. Istnieje ryzyko, że kometa pozostanie zbyt blisko Słońca, aby być dobrze widoczną.

Opozycja Marsa

16 stycznia będzie najlepszym czas, aby zobaczyć Marsa, ponieważ będzie świecił najjaśniej na nocnym niebie i pozostanie widoczny przez całą noc. To wydarzenie, znane jako opozycja Marsa, występuje tylko raz na 780 dni.

Bliskie spotkanie Wenus i Saturna

19 stycznia dwie jasne planety spotkają się na wieczornym niebie. Wenus i Saturn przejdą najbliżej od siebie w odległości 2°12’ w gwiazdozbiorze Wodnika. Obie planety będą widoczne gołym okiem przez kilka godzin po zachodzie Słońca. Ponadto około 21 stycznia dołączą one do układu planetarnego, w którym znajdą się również Mars, Jowisz, Uran i Neptun.

Parada 7 planet

Wieczorem 28 lutego warto spojrzeć w górę, aby zobaczyć siedem planet na niebie jednocześnie. Pięć z nich – Saturn, Merkury, Wenus, Jowisz i Mars – będzie widocznych gołym okiem, dostrzeżenie Uranu i Neptuna będzie wymagało lornetki.

Zaćmienie Księżyca nr 1

14 marca, od 06:26 do 07:31 GMT, wystąpi całkowite zaćmienie Księżyca. Podczas tego wydarzenia Ziemia blokuje bezpośrednie światło słoneczne przed dotarciem do Księżyca, jednak część światła słonecznego jest załamywana przez ziemską atmosferę, która odfiltrowuje światło niebieskie, dzięki czemu do Księżyca dociera tylko światło czerwone. Nadaje to Księżycowi głęboki czerwony odcień, znany jako efekt „krwawego Księżyca”. Całkowite zaćmienie Księżyca będzie widoczne w Ameryce Północnej i Południowej. Niektóre inne regiony świata zobaczą tylko częściowe zaćmienie.

Podwójna widoczność Wenus

Wenus nazywana jest „gwiazdą wieczorną” i „gwiazdą poranną”, w zależności od tego, kiedy się pojawia. Ale w marcu tego roku wydarzy się coś rzadkiego. W okolicach koniunkcji dolnej ze Słońcem 23 marca, Wenus będzie widoczna zarówno na porannym, jak i wieczornym niebie przez kilka dni na półkuli północnej.

Dzieje się tak, ponieważ koniunkcja dolna Wenus zbiega się z momentem, gdy jej szerokość ekliptyczna jest bardzo wysoka, do 8,4° na północ. Ponadto pod koniec marca na półkuli północnej ekliptyka tworzy wieczorem stromy kąt z horyzontem, a rano znajduje się nisko. Innymi słowy, Słońce zachodzi szybko wieczorem i wschodzi powoli rano. Ze względu na ten układ, Wenus jest nadal widoczna na wieczornym niebie tuż przed koniunkcją dolną i zaczyna być widoczna również na porannym niebie na kilka dni przed koniunkcją. Jest to rzadkie wydarzenie, które następnym razem będzie obserwowane dopiero w 2033 roku.

Częściowe zaćmienie Słońca

29 marca od 08:50 GMT wystąpi częściowe zaćmienie Słońca. Będzie ono widoczne dla części północno-wschodnich Stanów Zjednoczonych, wschodniej Kanady, Grenlandii, Europy, północno-zachodniej Afryki i północno-zachodniej Rosji. W szczytowym momencie Księżyc prawie zakryje Słońce – choć cienki półksiężyc słoneczny będzie nadal widoczny i obserwowanie zjawiska będzie wymagało użycia filtrów słonecznych do bezpośredniego oglądania.

Zaćmienie Księżyca nr 2

Drugie całkowite zaćmienie Księżyca w 2025 roku przypadnie 7 września w godzinach od 17:30 do 18:52 GMT. Będzie widoczne z Australii, Azji, Afryki i Europy, niektóre inne regiony zobaczą tylko częściowe zaćmienie. Będzie to najdłuższe całkowite zaćmienie Księżyca od 2022 roku i potrwa aż 1 godzinę i 22 minuty.

Opozycja Saturna

21 września Saturn osiągnie najlepszą widoczność w roku. Wydarzenie to nazywane jest opozycją, ponieważ planeta znajduje się dokładnie naprzeciwko Słońca na niebie. Nawet po opozycji warto obserwować planetę. Każdej nocy jego pierścienie będą stawać się coraz cieńsze, aż do 23 listopada, kiedy staną się najcieńsze. Z naszej perspektywy będą wyglądać jak cienka linia.

Największa pełnia Księżyca

Pełnia Księżyca 5 listopada będzie największym superksiężycem w roku. Będzie o 7,9% większa i o 16% jaśniejsza niż przeciętna pełnia Księżyca.

Szczyt Geminidów

Najbardziej obfity deszcz meteorów w 2025 roku nadchodzi pod koniec roku. Geminidy osiągną szczyt 14 grudnia. Będzie można dostrzec do 150 meteorów na godzinę. Ubywający półksiężyc (oświetlony w 27%) nie utrudni obserwacji.

Opracowano na podstawie:
Rare Astronomical Events in 2025