Odkrycie cywilizacji Majów sprzed 2000 lat
Bardzo duża, nieznana dotąd – z wyjątkiem pewnych śladów – cywilizacja Majów ukazała się oczom archeologów badających lasy północnej Gwatemali za pomocą technologii LiDAR. Zabudowania sprzed dwóch tysięcy lat to ponad 1000 różnych budynków w mniejszych i większych skupiskach połączonych rozbudowanym systemem grobli.
Zespół badaczy składał się z przedstawicieli kilku amerykańskich uczelni, jednej francuskiej i jednej gwatemalskiej, a także kilku pochodzących z Gwatemali organizacji zajmujących się starożytnym dziedzictwem Majów. W artykule opublikowanym w czasopiśmie „Ancient Mesoamerica” opisują swoje odkrycie, które powiodło się głównie dzięki zastosowaniu technologii LiDAR.
LiDAR (lub Lidar, z ang. Light Detection and Ranging) to metoda obliczenia odległości za pomocą pomiaru odbicia wiązki lasera. Pomiaru dokonuje się podczas lotu samolotem lub dronem (czasem także satelitą). Urządzenie pomiarowe wysyła wiązkę lasera w stronę określonego pasa terenu i bada jego odbycie, ustalając w ten sposób ukształtowanie terenu. LiDAR działa niezależnie od pokrycia terenu czy od pogody (z wyjątkiem mgły) i z dużą dokładnością ustala ukształtowanie terenu. Stosowany także w meteorologii i inżynierii terenu, dla archeologów LiDAR stał się niezwykle postępową techniką, ponieważ umożliwia badanie terenu na dużą skalę przy stosunkowo niewielkich kosztach i odkrywanie dawnych zabudowań i innych zmian.
Właśnie w ten sposób technikę wykorzystali autorzy artykułu „LiDAR analyses in the contiguous Mirador-Calakmul Karst Basin, Guatemala: an introduction to new perspectives on regional early Maya socioeconomic and political organization”. Dzięki temu udało im się ustalić precyzyjne występowanie starożytnych zabudowań i dróg zarośniętych obecnie przez tropikalny las deszczowy w Gwatemali.
Naukowcy badali i analizowali teren pas po pasie, aż w końcu natknęli się na coś, co okazało się rozległą cywilizacją Majów sprzed ponad dwóch tysięcy lat. Na znalezisko składa się około 1000 zabudowań rozłożonych na około 1700 metrach kwadratowych, w większości połączonych ze sobą za pomocą systemu grobli, charakterystycznego także dla późniejszych zabudowań Majów w tym obszarze.
Odkrycie pokazuje, że system tych zabudowań pozwalał na całkiem gęste zaludnienie. To ustalenie przeczy dotychczasowym koncepcjom zakładającym, że wczesne osady w Mezoameryce były luźno i słabo zaludnione.
System grobli, czyli wałów używanych jako dróg, umożliwiał ówczesnym Majom dość swobodne przemieszczanie się z miejsca na miejsce. Były na tyle obszerne, że mogły być wykorzystywane nie tylko w pieszej „turystyce”, ale także na potrzeby transportowe i zawodowe. W sumie ustalono, że groble rozciągają się na około 177 kilometrów.
Badacze odkryli także ślady wskazujące na obecność dużych platform i piramid w niektórych zabudowaniach, co sugeruje, że połączone osiedla miały też swoje centra, wykorzystywane na potrzeby pracy, polityki i rozrywki. Niektóre osiedla miały też boiska, służące do popularnej u Majów gry w piłkę. Co więcej, zaobserwowano ślady kanałów i zbiorników wodnych, służących transportowaniu wody i przechowywaniu jej podczas okresów suszy.
Poczynione odkrycia to dopiero początek – być może wieloletniej i fascynującej przygody archeologicznej z badaniem zupełnie nowej cywilizacji.
Badania: Richard D. Hansen et al, LiDAR analyses in the contiguous Mirador-Calakmul Karst Basin, Guatemala: an introduction to new perspectives on regional early Maya socioeconomic and political organization, Ancient Mesoamerica (2022). DOI: 10.1017/S0956536122000244
Opracowano na podstawie artykułu Huge 2,000-year-old Mayan civilization discovered in northern Guatemala autorstwa Boba Yirka, opublikowanego na portalu Phys.org
