Człowiek kontra rekin
Historia stosunków człowieka i rekina jest nieco bardziej skomplikowana niż to, jak przedstawia to seria filmów "Szczęki". Rekiny w oceanie, podobnie jak wilki w lesie, więcej mają złej sławy niż to, na co sobie zasłużyły. Oto kilka interesujących faktów, które pozwolą szerzej spojrzeć na tę relację.
Ludzie zabijają więcej rekinów, niż rekiny ludzi. Różnica nie jest subtelna. Rekiny każdego roku zabijają średnio 6 ludzi. Ludzie w tym czasie zabijają 75-100... milionów rekinów. Większość rekinów ginie z ręki człowieka nie dlatego, że jest zagrożeniem. Duża część to odłów spożywczy, czasem bardzo okrótny, jak w przypadku okaleczania rekinów przez obcięcie ich płetw, które podobno stanowią wielki przysmak, przygotowywany w postaci zupy. Wiele rekinów ginie plącząc się w sieci wystawione na inne ryby. Tak dzieje się z jednym z najmniej groźnych dla człowieka rekinem wielorybim. To zwierze, żywiące się planktonem jest największą rybą żyjącą na Ziemi (więksi mieszkańcy mórz i oceanów to ssaki), dorastającą do 18 metrów i ważącą nawet 13 ton. Niestety, od 2016 roku jest na liście gatunków zagrożonych wyginięciem. Warto pamiętać, że rekiny są bardzo zróżnicowaną grupą i występują w różnych rozmiarach, w zależności od rodzaju i gatunku. Największe są rekiny wielorybie, do gigantów należą żarłacze białe (rekordowy okaz miał 7,2 metra i ważył 3,4 ton), ale są też gatunki nie wyrastające ponad 20 cm.
Zaledwie trzy gatunki rekinów są odpowiedzialne za większość ugryzień i wypadków śmiertelnych. Pośród ponad 400 gatunków właściwie tylko żarłacz tępogłowy, żarłacz tygrysi i żarłacz biały są rzeczywiście groźne dla człowieka, ale nawet pośród tych grup większość urgyzień - zdaniem naukowców - to raczej objaw ciekawości niż agresji. Badacz rekinó, dr Nich Whitney Anderson Cabot Center for Ocean Life opowiadał w wywiadzie dla "Reader's digest", że sam był dwókrotnie ugryziony, ale za każdy razem zasłużył sobie na to, podpływając zbyt blisko i zachowując się zbyt dynamicznie. Gdyby ludzie nie wchodzili do wody na głębinach akwenów, w których żyją rekiny, można by uniknąć znakomitej większości ataków.
Żarłacz biały, zwany też rekinem białym albo żarłaczem ludojadem jest najagresywniejszym i najniebezpieczniejszym dla człowieka gatunkiem. Nadal jednak, jak podają amerykańskie statystyki, liczba ataków ze skutkiem śmiertelnym ludojada w ciągu ostatnich 100 lat jest mniejsza, niż liczba śmiertelnych pogryzień przez psy w tylko jednym roku statystycznym. Jest też bardzo przebiegłym myśliwym i potrafi wybrać odpowiednio swoją ofiarę, jednak człowiek jest dla niego gatunkiem tak słabo znanym, że czasem potrafi "z ciekawości" podpłynąć, lekko ugryźć i odpłynąć. Ta praktyka pokazuje, że nie jesteśmy przysmakami dla tego gatunku (co nie znaczy, że głodny rekin nie może zjeść człowieka).
Rekiny nie mają u człowieka najlepszej prasy, ale musimy pamiętać, że są one ważnym elementem ekosystemu. Ich zadaniem, jako drapieżników pierwszej klasy, jest regulowanie nadpopulacji różnych gatunków ryb oraz, między innymi, fok - za co pewnie szczególnie nie jesteśmy im wdzięczni. Przesadzone odłowy rekinów w przeszłości zwykle skutkowały zakłuceniami w ekosystemie, czasem niekorzystnymi także dla nas, np. kiedy spowodowało to przesadny rozwój niebezpiecznych dla człowieka meduz.
Ludzie starają się chronić swoje plaże przed rekinami na różne sposoby - nie wszystkie spośród nich są dobre. Najlepszą metodą jest obserwacja. W Australii służą do tego drony i helikoptery, które zajmująsie patrolowaniem wybrzeża. W Republice Południowej Afryki zastosowano program "Shark Spotting". Przeszkoleni obserwatorzy pilnują wybrzeża z ustalonych pozycji, a w razie niebezpieczeństwa powiadamiają straż wybrzeża, plażowiczów i serferów. Program przyniósł bardzo dobre rezultaty. W niktórych miejscach odwiedzanych przez rekiny instaluje się sieci albo pułapki z przynętami, ale jest to bardzo złe rozwiązanie, ponieważ w sieci i pułapki łapią się także inne zwierzęta, czasem należące do gatunków chronionych, takich jak żółwie i delfiny. Ponadto, jeśli rekin uwolni się z takiej pułapki, wówczas możemy mieć do czynienia z rannym i wściekłym, a zatem nieobliczalnym stworzeniem.
Opracowano na podstawie artykułu Fascinating (and Reassuring) Facts About Sharks opublikowanego na portalu czasopisma Reader's digest oraz na podstawie innych źródeł.
