Przystanek nauka - portal Uniwesytetu Śląskiego w Katowicach

W ciągu 1,5 godziny kapsuła została przetransportowana helikopterem do tymczasowego pomieszczenia zwanego clean roomem, postawionego w hangarze na poligonie, gdzie jest obecnie podłączona do ciągłego przepływu azotu. Poddanie próbki „oczyszczaniu azotem”, jak nazywają to naukowcy, było jednym z najważniejszych pierwszych zadań zespołu OSIRIS-REx. Azot jest gazem, który nie wchodzi w interakcje z większością innych substancji chemicznych, a jego ciągły przepływ do pojemnika na próbki wewnątrz kapsuły zapobiegnie ziemskim zanieczyszczeniom, pozostawiając próbkę czystą do analiz naukowych.

Zwrócone próbki zebrane z Bennu pomogą naukowcom na całym świecie lepiej zrozumieć proces formowania się planet oraz pochodzenie substancji organicznych i wody, które doprowadziły do powstania życia na Ziemi, a także przyniosą korzyści całej ludzkości, dając szerszą wiedzę na temat potencjalnie niebezpiecznych asteroid. Dla przypomnienia, Bennu jest właśnie taką potencjalnie niebezpieczną asteroidą. Według danych z 2021 roku, w latach 2169–2199 obiekt kilka razy zbliży się do Ziemi. Według szacunków do zderzenia może dojść 24 września 2182 roku, czyli za 159 lat, choć prawdopodobieństwo, że dojdzie do takiej kosmicznej kolizji wynosi 1 do 2700 (0,037 proc.). 

Próbka Bennu – szacowana na 250 gramów – zostanie przetransportowana w nieotwartym pojemniku samolotem do Johnson Space Center NASA w Houston 25 września. Tam naukowcy zdemontują pojemnik, wydobędą i zważą próbkę, sporządzą spis pobranych próbek, a z czasem rozprowadzą fragmenty Bennu wśród naukowców na całym świecie.

Misja dostarczenia próbek z asteroidy przebiegła zgodnie z planem dzięki ogromnemu wysiłkowi setek osób, które zdalnie kierowały podróżą statku kosmicznego od momentu jego wystrzelenia 8 września 2016 roku. Następnie zespół poprowadził go do spotkania z asteroidą Bennu, które nastąpiło 3 grudnia 2018 roku. W latach 2019–2020 poszukiwano bezpiecznego miejsca do pobrania próbek. Zadanie przeprowadzono 20 października 2020 roku, a podróż powrotna rozpoczęła się 10 maja 2021 roku. 

Po przebyciu miliardów kilometrów do Bennu i z powrotem, sonda OSIRIS-REx wypuściła kapsułę z próbkami w kierunku ziemskiej atmosfery. Statek kosmiczny znajdował się w tym czasie 102 000 kilometrów od powierzchni planety – to około jedna trzecia odległości z Ziemi do Księżyca. Poruszając się z prędkością 44 500 km/h, kapsuła przebiła atmosferę u wybrzeży Kalifornii, na wysokości około 133 kilometrów. W ciągu 10 minut wylądowała na poligonie wojskowym. Po drodze dwa spadochrony zostały pomyślnie rozłożone, aby ustabilizować i spowolnić lot kapsuły do łagodnej prędkości 18 km/h przy przyziemieniu.

Radar i instrumenty optyczne mierzące promieniowanie (w tym podczerwieni) w powietrzu i na ziemi namierzyły kapsułę w celu określenia miejsca lądowania w obszarze o wymiarach 58 na 14 kilometrów. W ciągu kilku minut zespół odzyskujący został wysłany do lokalizacji kapsuły w celu jej sprawdzenia. Naukowcy znaleźli kapsułę w dobrym stanie, a następnie stwierdzili, że można do niej bezpiecznie podejść. W ciągu 70 minut kapsuła została zapakowana, a następnie bezpiecznie przetransportowana do pomieszczenia tymczasowego tzw. clean roomu na poligonie, gdzie pozostaje pod stałym nadzorem i jest oczyszczana azotem.

Nad przebiegiem misji czuwało i wciąż czuwa wiele amerykańskich instytucji naukowo-badawczych. NASA Goddard zapewnia ogólne zarządzanie misją, inżynierię systemów oraz bezpieczeństwo i zapewnienie misji OSIRIS-REx. Uniwersytet Arizony w Tucson kieruje zespołem naukowym oraz planowaniem obserwacji naukowych i przetwarzaniem danych. Lockheed Martin Space w Littleton w Kolorado zbudował statek kosmiczny i zapewnia operacje lotnicze. Goddard i KinetX Aerospace są odpowiedzialne za nawigację statku kosmicznego OSIRIS-REx. Opieka nad OSIRIS-REx, w tym przetwarzanie próbki po przybyciu na Ziemię, odbędzie się w NASA Johnson. Międzynarodowe partnerstwa w ramach tej misji obejmują instrument OSIRIS-REx Laser Altimeter z CSA (Kanadyjska Agencja Kosmiczna) oraz współpracę naukową w zakresie próbek asteroid z misją Hayabusa2 z JAXA (Japońska Agencja Badań Kosmicznych). OSIRIS-REx jest trzecią misją w ramach programu NASA New Frontiers, zarządzanego przez Centrum Lotów Kosmicznych Marshalla w Huntsville w stanie Alabama, dla Dyrekcji Misji Naukowych agencji w Waszyngtonie.

Opracowano na podstawie:
NASA’s First Asteroid Sample Has Landed, Now Secure in Clean Room