Europa na celowniku NASA
Oczywiście nie chodzi o kontynent, ale jeden z księżyców Jowisza. 14 października 2024 roku wystartuje kolejna misja kosmiczna (do Jowisza dotrze w kwietniu 2030 roku). Jej celem będzie zbadanie, czy na Europie mogą panować warunki odpowiednie do życia.
Europa to czwarty pod względem wielkości księżyc Jowisza należący do grupy tzw. księżyców Galileuszowych i szósty co do wielkości satelita w Układzie Słonecznym. Jego nazwa pochodzi z mitologii greckiej – od imienia kochanki Zeusa, Europy. Według badaczy powierzchnia księżyca jest geologicznie bardzo młoda – ma ok. 30 mln lat. Świadczą o tym nieliczne kratery uderzeniowe oraz czerwonawe rysy na powierzchni, których występowanie wskazuje na spękania lodowej skorupy. Są to tzw. lineamenty (łac. linea). Ponadto powierzchnia Europy jest mało zróżnicowana pod względem różnic wysokości terenu, chociaż występują tam liczne szczeliny. Wszystkie dotychczasowe badania wskazują, że na Europie, pod jej lodową skorupą, znajduje się ocean ciekłej wody. Poza Ziemią, Europa jest uważana za jedno z najbardziej obiecujących miejsc w naszym Układzie Słonecznym, w których możemy znaleźć środowisko nadające się do zamieszkania. Sonda Europa Clipper ustali, czy pod powierzchnią Europy znajdują się miejsca, w których może istnieć życie.
Poszukiwanie życia poza Ziemią jest jednym z głównych celów NASA. Jeśli ludzie mają naprawdę zrozumieć nasze miejsce we Wszechświecie, musimy dowiedzieć się, czy nasza planeta jest jedynym miejscem, w którym istnieje życie. Astronomowie używają naziemnych i kosmicznych teleskopów do poszukiwania i badania egzoplanet (planet krążących wokół innych gwiazd), ale żaden statek kosmiczny nigdy nie zbliżył się do innej gwiazdy. Taki pojazd napędzany obecną, najbardziej zaawansowaną technologią lotów kosmicznych potrzebowałby tysięcy lat, aby dotrzeć nawet do najbliższych gwiazd. Jeśli więc chcemy wysłać statek kosmiczny w poszukiwaniu życia, powinniśmy na razie trzymać się naszego Układu Słonecznego, co znacznie zawęża nasze poszukiwania. Ale Układ Słoneczny jest wciąż dość duży – gwiazda centralna, kilka dużych planet, kilka planet karłowatych, ponad 170 księżyców i niezliczone asteroidy, komety i obiekty transneptunowe – a wszystkie te obiekty znajdują się w ogromnych odległościach od Ziemi. Biorąc pod uwagę ograniczenia czasowe i inne zasoby, musimy ponownie zawęzić nasze poszukiwania.
Życie pozaziemskie może istnieć w różnego rodzaju warunkach, które ludziom trudno sobie wyobrazić. Znamy jednak jeden zestaw warunków, w których życie kwitnie w wielu kształtach i rozmiarach – to środowisko występujące na Ziemi. Ponieważ wiemy, że Ziemia ma odpowiednie warunki do życia, ludzie mogą znacznie zawęzić poszukiwania życia pozaziemskiego, szukając tylko w miejscach, które mają warunki wymagane przez ziemskie życie: źródło energii, obecność pewnych związków chemicznych i temperatury, która pozwala na istnienie wody w stanie ciekłym. Lodowy księżyc Jowisza, Europa, wydaje się być właśnie takim miejscem.
Na pokładzie sondy Europa Clipper znajdzie się aparatura i instrumenty naukowe, które pozwolą przeprowadzić szczegółowe badania, m.in.: kamery i spektrometry do tworzenia obrazów o wysokiej rozdzielczości i map składu powierzchni i cienkiej atmosfery Europy, radar penetrujący lód do poszukiwania wody podpowierzchniowej oraz magnetometr i urządzenie do pomiaru grawitacji. Sonda będzie również wyposażona w instrument termiczny, aby wskazać lokalizacje cieplejszego lodu i być może niedawnych erupcji wody, a także instrumenty do pomiaru składu drobnych cząstek w cienkiej atmosferze księżyca i otaczającym go środowisku kosmicznym.
Sonda zostanie wprowadzona na orbitę wokół Jowisza i wykona prawie 50 przelotów nad Europą na wysokości zaledwie 25 kilometrów nad powierzchnią. Podczas każdego przelotu zbada inny fragment satelity Jowisza, dzięki czemu przeskanuje prawie cały księżyc.
Europa nie jest jedynym oceanicznym światem w naszym układzie planetarnym. Dwa księżyce Saturna wydają się należeć do tej samej kategorii: maleńki Enceladus ma globalny ocean słonej wody, który rozpyla się w kosmos w postaci pióropusza lodowych cząstek unoszących się setki kilometrów nad jego powierzchnią. Także duży księżyc Tytan ma podpowierzchniowy ocean. NASA rozpoczyna poszukiwania od świata, w którym badania prowadzone są od wielu dziesięcioleci, a pytania, które należy zadać, są bardzo dobrze zdefiniowane. Wyruszamy więc na Europę!
Opracowano na podstawie:
Europa Clipper. Exploring Jupiter's Ice Moon
