Przystanek nauka - portal Uniwesytetu Śląskiego w Katowicach

W tym samym dniu w 190 krajach świętuje się praktykę sprzątania świata. Przykładem solidarności ludzi i ich wspólnej mobilizacji jest Estonia, która po raz pierwszy obchodziła Dzień Ziemi w 2008 roku. Wtedy to zebrało się 50 tysięcy osób, aby przez 5 godzin móc sprzątać śmieci na terenie całego kraju.

Od kilku lat tego typu inicjatywy mają również miejsce w naszym kraju. Wiele miejscowości decyduje się organizować specjalne atrakcje z okazji Światowego Dnia Ziemi. Dzięki temu wiele dzieci uczonych jest dbania o środowisko, łącząc zabawę z nauką. Zaliczają się do tego takie praktyki, jak m.in. segregowanie śmieci, sadzenie drzew, nie wyrzucanie śmieci w lesie, plaży czy szlakach górskich, a także uświadomienie, ile czasu potrzeba do rozkładu np. plastiku czy innych odpadów, itp.

Dzień Ziemi organizowany był w różnych krajach, lecz w pełni globalny stał się dopiero w 1990 roku. Zmobilizował wówczas 200 milionów ludzi w 141 państwach i otworzył drogę do Szczytu Ziemi ONZ w 1992 roku w Rio de Janeiro. W 2000 roku głównym tematem stały się zmiany klimatyczne. Organizatorzy Dnia Ziemi walczyli o uznanie wagi problemu i zaprzestanie jego negowania przez polityków, domagali się natychmiastowego ograniczenia emisji CO2 i przejścia gospodarek świata na odnawialne źródła energii.

Budownictwo odpowiada za 1/3 emisji gazów cieplarnianych na świecie, dlatego przy tej okazji można promować wprowadzanie tzw. efektywności energetycznej, czyli różnych rozwiązań mających na celu zmniejszenie zużycia prądu i ciepła, a co za tym idzie, redukcję emisji. Rozwiązania takie można też promować w skali lokalnej, na przykład zapewniając lepszą termoizolację budynków, monitorując konsumpcję energii i wyłączając urządzenia pracujące w trybie stand by, tworząc zielone ogrody na dachach budynków czy wspierając tworzenie budynków pasywnych. 

Drugi temat to energetyka. Świat staje przed wyzwaniem przejścia od rozwiązań z czasów scentralizowanego społeczeństwa przemysłowego XX wieku do godnych mobilnego i sieciowego społeczeństwa XXI wieku Odnawialnych Źródeł Energii (OZE). Szczególnie w Polsce temat wydaje się na czasie, gdyż politycy są ciągle skupieni na przestarzałych kopalnych źródłach energii jak węgiel, gaz łupkowy czy związane z największym ryzykiem elektrownie atomowe. Tymczasem w Niemczech już 20% energii pochodzi z OZE, a rząd od kilkunastu lat wspiera drobne przydomowe wytwórnie prądu i ciepła. Światowy Dzień Ziemi jest okazją, by rozmawiać o polityce energetycznej i demonstrować nowoczesne rozwiązania, które są najbardziej przyjazne środowisku jak elektrownie słoneczne, wiatrowe czy geotermalne.

Trzeci temat to transport – obecnie najszybciej przybywa emisji gazów cieplarnianych właśnie w tym sektorze, gdyż społeczeństwa są coraz bardziej mobilne, a samochód globalnie przestał być dobrem luksusowym. Miasta wdrażają coraz więcej rozwiązań czyniących pozytywną zmianę, jak buspasy dające pierwszeństwo transportowi publicznemu, rowery miejskie czy stacje ładowania samochodów elektrycznych. Politycy jednak by podejmować "zielone" decyzje, potrzebują czuć, że społeczeństwo zamiast kolejnych obwodnic do obwodnic, chce czystego powietrza i bezpłatnego transportu publicznego. Przy okazji Światowego Dnia Ziemi warto mówić o tym, co każdy człowiek może zrobić, by podróżować ekologicznie i co mogą zrobić władze miast i państw, aby poprawić swoją politykę transportową. 

Światowy Dzień Ziemi jest wspaniałą okazją, żeby podjąć każdy temat dotyczący szeroko rozumianej kondycji konsumpcyjnego społeczeństwa i działań na rzecz poprawy naszego środowiska życia, ale warto wykonać choć drobny wysiłek. Ten dzień należy traktować nie tylko jako ideę, ale konkretne działanie, w które można zaangażować również ręce. 

Każdego roku Dzień Ziemi przebiega pod innym hasłem przewodnim. W tym roku brzmi ono: „Inwestuj w naszą planetę”. Zrównoważony rozwój jest drogą do dobrobytu zarówno dla ludzkości, jak i firm. Firmy, które rozwinęły silne standardy ESG (Environment Social Governance), odnotowują lepszą rentowność, lepsze wyniki finansowe i pracują w nich zadowoleni pracownicy. Nie ma już wyboru między ekologią a długoterminowym wzrostem zysków. Kluczowe znaczenie dla firm każdej wielkości ma podjęcie działań już teraz. Jeśli tego nie zrobią, zmiany klimatyczne spowodują jeszcze większe katastrofalne szkody dla naszych gospodarek i będą miały negatywny wpływ na nas wszystkich. Nie jest też zaskoczeniem, że pieniądze grają ważną rolę nawet jeśli chodzi o zmiany klimatyczne. Rządy krajów mają możliwości do przekształcenia naszej gospodarki poprzez wzmocnienie ekologicznych praktyk biznesowych jako etycznej i lukratywnej opcji. Miejsca pracy związane z czystą energią zapewniają zarobki wyższe o 25% od średniej krajowej, jednak rządy nadal zachęcają do stosowania technologii szkodliwych dla naszej przyszłości. Przemysł paliw kopalnych zarabia ponad 5,9 biliona dolarów rocznie (i rośnie). Nadszedł czas, aby nasze głosy zostały usłyszane i aby przywódcy krajów na całym świecie rozpoczęli rewolucję zrównoważonego rozwoju. Jako obywatele mamy prawo i obowiązek, aby nasz głos był słyszalny. To, co każdy z nas robi i jak to robi, ma ogromny wpływ na nasze ekosystemy, a także na tempo działań korporacji i rządów. Pokolenie Z dostarcza inspiracji – 45% z nich przestało kupować od marek, które stosują mało etyczne i zrównoważone praktyki. Poprzez działania obywatelskie i nasze codzienne wybory życiowe mamy moc lobbowania i wspierania firm, które aktywnie wybierają praktyki ekologiczne i inwestycje przyjazne dla klimatu. Nie ma czasu, należy jak  najszybciej podjąć działania i inwestować w naszą planetę. 

Opracowano na podstawie:
Oficjalna strona Earth Day 2023