Wilk himalajski
O wilku himalajskim wiemy niewiele. Obserwacje, jakie przez ostatnie lata poczynili badacze z Uniwersytetu Oksfordzkiego, pozwoliły ustalić, że genetycznie i środowiskowo różni się od popularnego wilka szarego, dlatego że dostosował się do życia w trudnych wysokogórskich warunkach, gdzie tlenu jest znacznie mniej niż w dolinach. Jedno jest pewne – trzeba intensywnie wziąć się za ochronę tego gatunku.
Wilk himalajski jest dziś przez taksonomów uważany za gatunek, z którego wyewoluował szary wilk, najpowszechniejszy dziś przedstawiciel tego rodzaju, żyjący na rozległych przestrzeniach Ameryki Północnej i Euroazji. W gruncie rzeczy o wilku himalajskim wiemy jednak stosunkowo niewiele. Do niedawna uważano go po prostu za jeden z podgatunków szarego wilka, stąd stosunkowo niewielkie zainteresowanie badaczy i osób zajmujących się zachowaniem zagrożonych gatunków.
Badania w tym zakresie postanowili nadrobić biolodzy z Uniwersytetu Oksfordzkiego. Wyniki ich pracy zostały opublikowane w czasopiśmie „Journal of Biogeography”. Najciekawsze odkrycia dotyczą niezwykłych zmian adaptacyjnych, nieobecnych u żadnego innego wilka, które umożliwiły temu gatunkowi przetrwanie w nietypowych warunkach życia na dużych wysokościach. Badacze z oksfordzkiego Wydziału Zoologii wnoszą także cenne wskazówki na temat sposobów zachowania wysokogórskiego wilka.
Wilk himalajski jest szczytowym drapieżnikiem, znajdującym się na końcu łańcucha pokarmowego w środowisku, które ma pierwszorzędną wartość jako środowisko naturalne, czyli w Himalajach i na Wyżynie Tybetańskiej. Są to jedne z ostatnich przestrzeni na Ziemi, w których ekosystem jest pozostawiony samemu sobie i utrzymuje się w naturalnej równowadze. Żeby zrozumieć, jak ważne jest to środowisko, warto wspomnieć, że to właśnie tam są źródła wody, która utrzymuje przy życiu ponad miliard mieszkańców południowej i południowowschodniej Azji. Pozostanie przy życiu szczytowego drapieżnika jest kluczowe dla utrzymania się całego tego ekosystemu, ponieważ to on reguluje liczebność wielu gatunków.
Kiedy zoolodzy pod kierownictwem dr Geraldine Werhahn rozpoczynali prace w 2014 roku rozpoznana już była odmienność wilka himalajskiego od wilka szarego, ale niewiele wiadomo było o tym, jakie czynniki przyczyniły się do tej odmienności. Dziś wiadomo, że kluczowym czynnikiem zmiany było wyzwanie, jakim jest mniejsza ilość tlenu w górskim środowisku. Badacze ustalili też, że gatunek nie występuje wyłącznie w Himalajach, ale obejmuje swoim zasięgiem także wiele innych wysoko położonych regionów Azji, przede wszystkim Wyżynę Tybetańską.
– Wiele jeszcze musimy się dowiedzieć o środowisku ich życia, ich zachowaniu i o wielkości ich populacji. Co do jednego jednak nie mamy wątpliwości – teraz jest czas ich ochrony – podsumowuje dr Werhahn.
Najistotniejszym tematem, jeżeli chodzi o przetrwanie wilka himalajskiego, jest jego zachowanie wobec zwierząt hodowlanych. Z obserwacji wynika, że zwierzęta hodowane przez człowieka są często ofiarami tego drapieżnika. Bardziej szczegółowe obserwacje pozwoliły jednak ustalić, że nie wynika to z preferencji żywieniowych wilka, ale z sytuacji środowiskowej. Kiedy wilk ma wybór, znacznie chętniej sięga po dziką zwierzynę. Niestety jednak (dla wilka), stada hodowlane są znacznie obfitsze i łatwiej dostępne. Co więcej, owce czy kozy hodowane przez człowieka są po prostu konkurencją dla dziko żyjącej zwierzyny – zajmują jej przestrzeń, a w rywalizacji o tę samą żywność mają dużą przewagę.
Polowanie na zwierzęta hodowlane to oczywiście największe zagrożenie dla samego drapieżnika, który z myśliwego w końcu sam staje się ofiarą. Duża liczba wilków ginie z rąk pasterzy i hodowców. W tych regionach Azji wiele osób, czasem całych społeczności, utrzymuje się z pasterstwa i wilki polujące na ich stada są zupełnie realnym zagrożeniem dla ich finansowej stabilności.
Zdaniem badaczy rozwiązaniem dla tego konfliktu jest prewencja w postaci lepszego zabezpieczenia zwierząt hodowlanych. Jeżeli zwierzęta te będą znajdowały się na ograniczonym, najlepiej ogrodzonym, odpowiednio pilnowanym terenie, to wilki będą zmuszone do rezygnacji z poszukiwania łatwej zdobyczy i wrócą do polowania na dziką zwierzynę.
Niestety, w krajach azjatyckich wciąż popularne jest kłusownictwo, którego celem jest sprzedaż nie tylko mięsa, ale przede wszystkim może innych elementów zwierzęcych, takich jak kości, którym czasem przypisuje się właściwości lecznicze i magiczne. Intensywna kampania polityczna, która prowadziłaby do zmiany tego nastawienia – jak twierdzą badacze – jest niezbędnym ratunkiem nie tylko dla wilka, ale dla wielu innych gatunków, które są ofiarami nielegalnych odłowów.
Opracowano na podstawie artykułu Himalayan wolf discovered to be a unique wolf adapted to harsh high altitude life opublikowanego na portalu internetowym Uniwersytetu Oksfordzkiego.
