Szkoła pod baobabem
Dr Anna Watoła z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach prowadzi badania w działaniu wśród dzieci z plemienia Masajów oraz dzieci z wyspy Wasini.
Przed badaczem przystępującym do realizacji badań pedagogicznych stoi wiele trudnych wyzwań. Jedno z nich dotyczy wyboru właściwych metod badawczych. Każda bowiem metoda w swych założeniach zawiera wiele różnego rodzaju metodologicznych uwarunkowań. Mając na uwadze cel planowanych badań, wybór najwłaściwszych metod wydaje się dość trudnym i często dyskusyjnym zadaniem.
W 2012 roku dr Anna Watoła odbyła swoją pierwszą wizytę w kilku afrykańskich szkołach zlokalizowanych w Tanzanii oraz Kenii w okolicach Wybrzeża Shimoni, Mombasy oraz na obrzeżach Parku Narodowego Amboseli. Przez kilka lat prowadziła badania naukowe wśród społeczności szkolnej i uniwersyteckiej, z wykorzystaniem licznych metod badawczych. Po wielu dyskusjach prowadzonych wśród naukowców akademickich zaczęła stosować również metodę badań w działaniu.
Badania w działaniu (ang. action research) to taki typ badań, które zakładają zarówno podejmowanie działania, jak i tworzenie wiedzy lub teorii opartej na tym działaniu. Metoda ta umożliwia powiązanie teorii z praktyką, działania z eksploracją, uczenie się z nauczaniem.
Badania w działaniu polegają na łączeniu przemyśleń i działań, teorii i praktyki poprzez współpracę z innymi ludźmi. Efektem tych działań jest proces osiągania praktycznych rozwiązań, które są szczególnie istotne i ważne, które w znaczny sposób wpływają na polepszenie sytuacji jednostki oraz całej społeczności, w której jednostka funkcjonuje.
Badania w działaniu przynoszą nową wiedzę wraz z konkretnym działaniem, rezultat praktyczny, który stanowi materię głębokiej refleksji. Wspomniany rezultat praktyczny zmienia na lepsze zastaną rzeczywistość organizacyjną i społeczną. W badaniach w działaniu badacz jest głównym inspiratorem i aktywnie uczestniczy w poszczególnych pracach.
Wykorzystanie metody badania w działaniu jest szczególnie zasadne wówczas, gdy pojawia się szansa uzyskania zmiany na lepsze istniejącej sytuacji. Wówczas opracowuje się plan działania, które ma doprowadzić do zmiany, następnie opracowany plan wdraża się w życie i prowadzi obserwację tego, co jest wynikiem podjętych działań.
Od kilku lat dr Anna Watoła organizuje akcje niesienia pomocy dzieciom z biednych rejonów Kenii i Tanzanii poprzez tworzenie im warunków edukacyjnych. Po kilku latach pracy udało jej się zainstalować panele fotowoltaiczne do wytwarzania energii elektrycznej w szkółce w małej wiosce ludu Masajów żyjących na obrzeżach Parku Narodowego w Amboseli oraz systematycznie dostarczać przybory szkolne dla dzieci ze szkoły na wyspie Oceanu Indyjskiego – Wasini oraz do kilku szkół u podnóża Kilimandżaro w Tanzanii. Trzy lata temu wraz z dr Anną Brosch i dr. hab. Tomaszem Hukiem podjęli decyzję o objęciu pomocą materialną wychowanków z sierocińca Good Samaritan Vision w Kilifii (Kenia).
Dr Anna Watoła nawiązała owocne kontakty naukowe z czterema uniwersytetami w Kenii:
- Pwani University, Kilifi, Kenya,
- Kenyatta University, Nairobi, Kenya,
- Technical University of Mombasa, Kenya,
- Koitaleel Samoei University College of Nairobi, Kenya.
Owocem tych kontaktów jest aktywny udział w kilku konferencjach naukowych w Kenii oraz uczestnictwo w projektach naukowo-badawczych w ramach programu Horizon 2020, a także wydanie kilku artykułów naukowych. Obecnie na realizację czekają pomysły związane z realizacją praktyk pedagogicznych w kenijskich szkołach przez studentów z Europy. Mamy nadzieję, że również studenci z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach będą mieli szanse wziąć udział w tej jakże trudnej, ambitnej, ale jakże egzotycznej „naukowej przygodzie”.
