Przystanek nauka - portal Uniwesytetu Śląskiego w Katowicach

World Water Day został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ rezolucją z 22 grudnia 1992 roku, a inicjatywa powołania takiego święta pojawiła się ponad pół roku wcześniej na konferencji Szczyt Ziemi 1992, która odbywała się w Rio de Janeiro w ramach Agendy 21. Chodziło o to, aby zwrócić uwagę na fakt, że woda pitna – substancja w niektórych rejonach świata tak powszechna, że aż pomijana i niezauważana – w innych krajach jest towarem wysoce luksusowym. Na początku lat 90. ubiegłego stulecia szacowano, że dostępu do wody pitnej nie ma aż miliard ludzi na świecie. Obchody Dnia mają zainspirować rządy, organizacje, społeczności i poszczególnych ludzi do podejmowania działań służących lepszemu, zrównoważonemu gospodarowaniu zasobami wody na świecie. Proklamując Światowy Dzień Wody, Narody Zjednoczone zachęcały kraje członkowskie, by dopasowywały jego obchody do lokalnego kontekstu, podejmując konkretne działania (publikacje, konferencje, seminaria), służące kształtowaniu świadomości społecznej na temat odpowiedniego gospodarowania zasobami świeżej wody na świecie.

Problemy światowych zasobów wody są przedmiotem uwagi jednego z największych programów naukowych UNESCO – Międzynarodowego Programu Hydrologicznego (IHP), którego celem jest m.in. dokonywanie oceny stanu ekosystemów i zbiorników wodnych, a także dystrybucji i wykorzystania zasobów wody pitnej, jak również poprawa zarządzania nimi w rejonach, w których występuje niedobór wody.

Co roku World Water Day towarzyszy inne hasło przewodnie. W minionych latach tematami przewodnimi Międzynarodowego Dnia Wody były: Woda i kultura (2006), Niedobór wody (2007), Woda a stan sanitarny świata (2008), Wody transgraniczne (2009), Jakość wody (2010), Woda dla miast (2011), Znaczenie wody dla produkcji żywności na świecie (2012), Współpraca w dziedzinie wody (2013), Woda i energia (2014), Woda a zrównoważony rozwój (2015), Woda a praca (2016), Ścieki jako nieograniczone źródło wody (2017), Natura dla wody (2018). W tym roku Światowy Dzień Wody odbędzie się pod hasłem „Leaving no one behind” (z ang. nie pozostawiając nikogo w tyle), które kładzie nacisk na solidarność wobec problemów związanych z wodą.

Stały dostęp do wody pitnej jest podstawową potrzebą każdego człowieka i warunkiem zachowania zdrowia. Tymczasem światowe zasoby wody kurczą się w wyniku globalnego ocieplenia, rozwoju przemysłowego i zanieczyszczeń. Szacuje się, że ok. 10% populacji nie ma dostępu do wody pitnej. Szczególnie trudna sytuacja panuje w regionie Afryki Subsaharyjskiej. Dane wskazują też na ogromne dysproporcje w dostępie do wody pośród osób z najwyższymi dochodami i tych najuboższych. Kluczowa jest również jakość wody. W wielu regionach o słabo rozwiniętej kanalizacji dochodzi do zanieczyszczenia wody pitnej bakterią E. coli. Ponad 700 dzieci poniżej piątego roku życia umiera każdego dnia z powodu biegunki związanej z zanieczyszczoną wodą i złymi warunkami sanitarnymi. Ok. 159 milionów ludzi pobiera wodę pitną z wód powierzchniowych, takich jak stawy i strumienie. Ok. 4 miliardów ludzi – prawie dwie trzecie ludności świata – doświadcza poważnego niedoboru wody przez co najmniej jeden miesiąc w roku. 700 milionów ludzi na całym świecie może zostać przesiedlonych przez znaczny niedobór wody do 2030 roku. W wielu regionach świata za gromadzenie wody odpowiedzialne są kobiety i dziewczynki, które muszą przemierzać codziennie wiele kilometrów w tym celu.

Tegoroczny Dzień Wody ma uzmysłowić, że kryzys wodny nie jest problemem wybranych społeczności. Zjawiska takie jak powódź czy susza mogą dotknąć każdego. Kluczowe jest więc rozwijanie poczucia odpowiedzialności za zachowanie zasobów wodnych na Ziemi. Aby „nie pozostawić nikogo w tyle”, musimy skoncentrować nasze wysiłki na włączaniu grup marginalizowanych. Usługi wodne muszą zaspokajać potrzeby takich grup, a ich głos musi być słyszany w procesach decyzyjnych. Ramy regulacyjne i prawne muszą uznawać prawo do wody dla wszystkich ludzi.

Istotnym wydarzeniem towarzyszącym obchodom Dnia jest prezentacja światowego raportu na temat wody przygotowanego, podobnie jak w latach ubiegłych, przez Światowy Program Narodów Zjednoczonych Oceny Zasobów Wodnych (WWAP). Raport przedstawiony zostanie w Pałacu Narodów w Genewie 22 marca 2019 roku, a także równolegle w kilku innych miejscach na świecie: w siedzibie UNESCO w Paryżu, w siedzibie Uniwersytetu Narodów Zjednoczonych w Tokio, w siedzibie FAO w Rzymie oraz w siedzibie Komisji Gospodarczej i Społecznej Narodów Zjednoczonych dla Azji Zachodniej w Bejrucie. Raport przedstawia stan zasobów wodnych świata, oceniając poziom ich zużycia i sposób zarządzania nimi, a także proponując narzędzia pomagające formułować i wdrażać programy zrównoważonego gospodarowania zasobami wodnymi świata. W dokumencie podkreślone zostało zaangażowanie krajów członkowskich Organizacji Narodów Zjednoczonych w realizację Celów Agendy dla Zrównoważonego Rozwoju 2030, przede wszystkim w kontekście realizacji praw człowieka, w tym prawa do dostępu do czystej bieżącej wody oraz do urządzeń sanitarnych, jako warunku budowania zdrowych, zamożnych, pokojowo rozwijających się społeczeństw.

Opracowano na podstawie:
World Water Day
Polski Komitet ds. UNESCO