Odkryto najstarsze skamieniałości form życia
Pozostałości mikroorganizmów liczące sobie co najmniej 3,77 miliarda lat odkrył międzynarodowy zespół badawczy pod kierunkiem naukowców z University College of London. To jedna z absolutnie najstarszych form życia na Ziemi.
Drobne włókna i rurki utworzone przez utleniające żelazo bakterie znaleziono w pokładach kwarcu w tzw. Nuvvuagittuq Supracrustal Belt (NSB) w kanadyjskiej prowincji Quebec. NSB to jedna z najstarszych formacji skalnych na Ziemi. Stanowiły one prawdopodobnie część hydrotermalnego systemu kominowego wentylującego bogate w żelazo wody głębinowe. System zapewniał schronienie pierwotnym formom życia na Ziemi między 3,77 a 4,3 miliarda lat temu.
– Nasze odkrycie wspiera hipotezę, że życie powstało w gorących kominach dna morskiego niedługo po uformowaniu się Ziemi. Koresponduje również z niedawnym odkryciem uformowanych przez mikroorganizmy kopców osadowych, których wiek szacuje się na 3,7 miliarda lat – mówi dr Matthew Dodd (UCL Earth Sciences and the London Centre for Nanotechnology), lider zespołu badawczego. W jego skład wchodzą także naukowcy z Norweskiej Agencji Geologicznej, Amerykańskiej Agencji Geologicznej, University of Western Australia w Perth, Uniwersytetu w Ottawie oraz Uniwersytetu w Leeds. Badania, oprócz University College of London, finansowały również NASA, UK Engineering and Physical Sciences Research Council oraz kanadyjskie biblioteki Carnegie.
Dotychczas za najstarsze uważano mikroskamieniałości znalezione w Australii Zachodniej – ich wiek datuje się na 3,2 miliarda lat, ale niektórzy badacze przypuszczają, że mogą to nie być szczątki organiczne. Dlatego priorytetem zespołu dr Dodda było potwierdzenie organicznego charakteru pozostałości znalezionych w Kanadzie.
Badacze wnikliwie przeanalizowali, czy rurki i włókna zbudowane z hematytu (minerału tlenku żelaza(III)) mogły się uformować inaczej niż przez metody biologiczne – np. poprzez zmiany temperatury lub ciśnienia w skale w trakcie zagrzebywania osadów, ale wykluczono wszystkie takie możliwości.
Struktury hematytu posiadają te same charakterystyczne bakterie utleniające żelazo, które znajduje się współcześnie w pobliżu innych kominów hydrotermalnych; które znaleziono także oprócz grafitu i minerałów (apatytu i węglanów) w materii organicznej takiej jak kości i zęby i które są często powiązane ze skamielinami.
Odkryto również, że zmineralizowane skamieniałości są powiązanie z kulistymi strukturami występującymi zazwyczaj w młodszych skałach, co sugerowałoby, że hematyt formował się wtedy, gdy bakterie utleniające żelazo kamieniały w skale.
– Wewnątrz włókien i rurek znaleźliśmy centymetrowe struktury zwane zrostami lub guzkami, podobne do innych kulistych struktur takich jak rozety czy granulki, a wszystkie one są naszym zdaniem produktem procesu gnicia. Są identyczne pod względem mineralogicznym do tych znajdowanych w młodszych skałach, które pochodzą z Norwegii, Australii Zachodniej czy Krainy Wielkich Jezior – wyjaśnia dr Dominic Papineau z UCL Earth Sciences and the London Centre for Nanotechnology. Struktury zostały utworzone z minerałów, które powinny powstać w drodze rozkładu gnilnego i zostały dobrze udokumentowane w zapisie geologicznym – od początku aż do dzisiaj. Fakt, że odkopano je w jednej z najstarszych formacji skalnych, sugeruje, że znaleziono też świadectwo najstarszego życia na Ziemi.
– Nasze ustalenia pokazują, że życie rozwinęło się na Ziemi, kiedy na powierzchni naszej planety i Marsa występowała woda w stanie ciekłym, co oczywiście przywołuje pytania o życie pozaziemskie. Dlatego spodziewamy się znaleźć także na Czerwonej Planecie ślady życia sprzed 4 miliardów lat, a jeśli się to nie uda, może trzeba uznać, że naprawdę jesteśmy szczególnym wyjątkiem? – podsumowuje dr Matthew Dodd.
Opracowano na podstawie artykułu „World’s oldest fossils unearthed” opublikowanego na stronie internetowej University College of London
