Nagrody Nobla 2016 – medycyna i fizjologia
3 października 2016 roku rozpoczął się tydzień noblowski, podczas którego poznamy tegorocznych laureatów Nagrody Nobla. Tradycyjnie pierwsze laury trafiają do przedstawicieli medycyny i fizjologii. W tym roku Komitet Noblowski Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk przyznał Nagrodę Nobla Yoshinoriemu Ohsumiemu.
Yoshinori Ohsumi jest 23. laureatem Nagrody Nobla urodzonym w Japonii i szóstym Japończykiem – laureatem nagrody w dziedzinie fizjologii i medycyny. Otrzymał to zaszczytne wyróżnienie za odkrycie mechanizmu autofagii, inaczej autofagocytozy. To proces kataboliczny polegający na trawieniu przez komórkę obumarłych lub uszkodzonych elementów jej struktury. Występuje u wszystkich eukariontów i ma miejsce zarówno w komórkach zdrowych, jak i patologicznych. W okresie niedoboru substancji odżywczych proces nasila się – komórka koncentruje się na procesach niezbędnych do życia i pozyskuje energię ze zbędnych elementów.
Wprawdzie zjawisko autofagii było znane już od ponad 50 lat, ale jej fundamentalne znaczenie dla fizjologii i medycyny ujawniły dopiero badania japońskiego naukowca, które prowadził od początku lat 90. ubiegłego wieku na Uniwersytecie Tokijskim.
W oficjalnym komunikacie Karolinska Institutet podano, iż badania Ohsumiego pozwoliły nam lepiej zrozumieć, w jaki sposób komórka przetwarza swoje wnętrze. Jego odkrycia otwierają ścieżkę do analizy autofagii, która jest kluczowa dla wielu procesów fizjologicznych, takich jak reakcja na głodzenie czy odpowiedź na infekcje. Mogą być również pomocne w terapii wielu chorób, np. Parkinsona, cukrzycy typu 2, chorób nowotworowych, chorób serca, choroby Crohna, miopatii, schorzeń wątroby czy chorób neurodegeneracyjnych.