Przystanek nauka - portal Uniwesytetu Śląskiego w Katowicach

Z okazji święta wybraliśmy dla Was ciekawostki z życia pięciu wynalazców. A zatem, czy wiecie, że:

Thomas A. Edison (1847–1931) miał swój wkład w wykonanie pierwszego wyroku śmierci za pomocą krzesła elektrycznego. Skazany na nią William Kemmler, zabójca z miejscowości Buffalo w stanie Nowy Jork, miał zostać stracony 6 sierpnia 1890 roku, ale jego adwokat wniósł apelację, powołując się na wyjątkowe okrucieństwo takiej kary. Apelację poparł George Westinghouse, zwolennik prądu zmiennego w sieci elektrycznej, wniosek jednak oddalono, ponieważ Edison wsparł oskarżenie. Edison opowiadał się za prądem stałym i możliwe, że poprzez egzekucję Kemmlera chciał ukazać opinii publicznej niebezpieczeństwo wynikające z używania prądu zmiennego. Pierwsza próba egzekucji, trwająca 17 sekund, nie zabiła mordercy. Napięcie podniesiono do 2000 V, po czym rażono prądem skazańca przez minutę. Jeden z reporterów relacjonujących wykonanie wyroku, opisał je jako „obrzydliwe widowisko, dużo gorsze niż powieszenie”.

Nikola Tesla (1856–1943) znajduje się na portrecie Orderu Chorwackiej Jutrzenki, odznaczeniu państwowym nadawanym przez ten bałkański kraj w siedmiu kategoriach (Tesla zdobi order w kategorii wynalazczości). Genialny wynalazca, który wieloma swoimi pomysłami wyprzedzał epokę, urodził się co prawda we wsi Smiljan leżącej geograficznie w Chorwacji, ale w prawosławnej rodzinie serbskiej (co więcej, jego ojciec Milutin był prezbiterem Kościoła ortodoksyjnego). Chorwacja i Serbia do dzisiaj spierają się o przynależność państwowo-narodową Tesli, który de facto urodził się jako poddany cesarza austro-węgierskiego.

Jan Czochralski (1885–1953) odrzucił propozycję pracy w laboratorium fabryki Henry’ego Forda w Detroit. Stało się w 1925 roku – właściciel słynnej fabryki samochodów  zaproponował pracę polskiemu wynalazcy w uznaniu jego dokonań na polu krystalografii: przez przypadkowe zanurzenie stalówki pióra nie w kałamarzu, a w tyglu z roztopioną cyną opracował metodę pomiaru szybkości krystalizacji metali, co stanowi postawy całej dzisiejszej technologii ekranów ciekłokrystalicznych. Czochralski, który po II wojnie światowej został odsądzony od czci i wiary za dobre kontakty z Niemcami, jest najczęściej cytowanym polskim uczonym w świecie.

30,8 miliona dolarów kosztował Kodeks Leicester – pochodzący z XVI wieku zbiór pism i notatek Leonarda da Vinci (1542–1519). Zapiski jednej z ikon włoskiego renesansu zakupił na aukcji w 1994 roku nie kto inny jak Bill Gates. Założyciel Microsoftu przywrócił zwyczajowy tytuł kodeksu, który od 1980 nosił nazwę Kodeks Hammera, od poprzedniego właściciela – kolekcjonera sztuki i filantropa Armanda Hammera. Nazwa największego miasta w regionie East Midlands wzięła się z kolei od Thomasa Coke’a, pierwszego hrabiego Leicester, który nabył manuskrypt w 1717 roku. Dzięki kwocie wylicytowanej przez Gatesa kodeks, zawierający obserwacje da Vinci na temat skamieniałości górskich, ruchów wodnych oraz luminescencji Księżyca, stał się najdroższą książką w historii świata.

Hedy Lamarr (1914–2000), na cześć której wybrano na Europejski Dzień Wynalazcy datę 9 listopada, była swego czasu uważana za najpiękniejszą kobietę Hollywood. W „fabryce snów” znalazła się w 1938 roku wraz ze swoim partnerem Louisem Mayerem (współzałożycielem wytwórni Metro-Goldwyn-Mayer). Mimo takiej opinii oraz udziału w 17 filmach w przeciągu sześciu lat, Lamarr nie została wielką gwiazda, a po pojawieniu się w MGM Ingrid Bergman, zerwała kontrakt i wycofała się z branży. Lamarr, urodzona w zasymilowanej rodzinie żydowskiej jako Hedwig Kiesler, zapoznała się z nowoczesną techniką, kiedy w połowie lat 30. XX wieku była żoną austriackiego biznesmena Fritza Mandla. W trakcie drugiej wojny światowej Hedy postanowiła opracować system sterowania torpedą za pomocą fal radiowych. Patent został bezpłatnie udostępniony marynarce wojennej USA, ale podczas konfliktu nie wykorzystano go z powodu obaw o niektóre ryzykowne rozwiązania technologiczne.