Co nas czeka w nauce w 2023 roku według „Nature” cz. 1
Zdaniem redaktorów tygodnika „Nature” rok 2023 będzie niezwykle ciekawy dla świata nauki. Pośród wielu innych nurtów badań, trzy mają wyrosnąć na najważniejsze: lądowanie na Księżycu, szczepionki mRNA oraz zmiany klimatyczne i finansowanie ich przeciwdziałaniu.
Tygodnik „Nature” jest jednym z najistotniejszych czasopism naukowych – badacze nauk przyrodniczych i ścisłych wiedzą, że publikacja w tym czasopiśmie jest dowodem uznania i gwarancją dużej poczytności. Pod koniec każdego roku tygodnik publikuje też podsumowania, na przykład 10 najważniejszych osobowości nauki w danym roku według „Nature”. W tym roku zmieniła się perspektywa – tygodnik proponuje spojrzenie w przyszłość. Artykuł autorstwa dziennikarki naukowej Miryam Naddaf, wskazuje na te obszary nauki, które w których czekać nas mogą najciekawsze wydarzenia i największe przełomy.
1. Szczepionki mRNA
Epopeja szczepionkowa rozpoczęta po wybuchu epidemii SARS-CoV-2 wcale się jeszcze nie skończyła. Przeciwnie – nacisk na konkretne efekty i ogromny nakład finansowy przyniósł wiele naukowych rezultatów, które niezależnie od pandemii na lata otworzyły możliwości rozwoju w tym obszarze. Trochę tak, jak przy projekcie Manhattan naukowcy pracujący nad bombą atomową przy okazji dokonali wielu niezależnych od celu projektu osiągnięć, tak badacze pracujący nad szczepionkami przeciw COVID-19 opracowali techniki i rozwiązania, które mogą być teraz wykorzystane w innych badaniach. Niemieckie przedsiębiorstwo biotechnologiczne BioNTech, które najszybciej udostępniło zaawansowaną szczepionkę na COVID-19 wraz z firmą Pfizer, zapowiedziało już na początek tego roku rozpoczęcie testów na ludziach szczepionek przeciw malarii, gruźlicy i opryszczce narządów płciowych. We współpracy z Pfizerem chce też zacząć pracę nad szczepionką mRNA na półpasiec. Te dwie ostatnie choroby chce też swoją szczepionką leczyć amerykańska Moderna. Poza tym trwają prace nad ulepszonymi szczepionkami a grypę a także nad prostszą formą podania szczepionki, w postaci aerozolu do nosa.
2. Postępy w obserwacji Wszechświata
Rok 2023 będzie pierwszym pełnym rokiem pracy Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba, którego rewolucyjne zmiany w obserwacji przestrzeni kosmicznej w ciągu pierwszych kilku miesięcy działania opisaliśmy niedawno: link
W nadchodzącym roku teleskop Webba nie będzie jednak jedyną rewolucją w astronomii. Na ten rok planowany jest bowiem start misji Euclid (pol. Euklides) Europejskiej Agencji Kosmicznej. Euklides przez kolejne sześć lat ma krążyć wokół Słońca i robić zdjęcia, które mają w efekcie przynieść trójwymiarową mapę Wszechświata o zasięgu promienia 10 miliardów lat świetlnych.
W lipcu 2023 rok ma też rozpocząć działanie Obserwatorium Vera C. Rubin w Chile, którego teleskop składa się z trzech specjalnych zwierciadeł i kamery o rozdzielczości trzech miliardów pikseli. Południowe niebo zyska nowego, niesamowitego obserwatora.
W tym roku włączony ma też być największy teleskop na świecie – Xinjiang Qitai Radio Telescope (QTT) w Xinjiang w Chinach.
3. Przegląd patogenów
Oczekuje się, że w 2023 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) dokona poważnego przeglądu listy patogenów. WHO planuje publikację listy priorytetowych patogenów, które potencjalnie mogą stanowić największe zagrożenie epidemiczne. W przedsięwzięciu ma wziąć udział około 300 naukowców, których zadaniem będzie przegląd aktualnych danych, a także stworzenie „mapy drogowej” na przyszłe zagrożenia.
4. Wyprawa na Księżyc
Aż cztery misje są w drodze lub w przygotowaniu wyprawy na Księżyc. Łazik Rashid ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich, orbiter Lunar Flashlight NASA i japońska misja HAKUTO-R 1, która podejmie próbę miękkiego lądowania na Księżycu w kwietniu – wszystkie wyruszyły w swoją drogę w grudniu. W połowie roku planowany jest też start pierwszej Indyjskiej misji na Księżyc - Chandrayaan-3. SpaceX zapowiada także pierwszą prywatną i komercyjną wyprawę na Księżyc. W sześciodniowej „wycieczce” w rakiecie Starship ma udział 11 osób.
5. Terapie CRISPR
Rok 2023 może też stać się pierwszym rokiem, w którym zatwierdzone zostaną terapie z użyciem narzędzia genetycznego CRISPR-Cas9. Po obiecujących badaniach klinicznych możliwe jest dopuszczenie do leczenia kilku chorób genetycznych, między innymi niedokrwistości sierpowatokrwinkowej. Zabieg ma polegać na pobraniu komórek macierzystych chorej osoby, ich modyfikacji genetycznej za pomocą „nożyczek” CRISPR-Cas9, a następnie ponownym wszczepieniu ich do organizmu pacjenta. Oczekuje się, że firmy Massachusetts Vertex Pharmaceuticals w Bostonie i CRISPR Therapeutics w Cambridge mają wystąpić do Amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków o zgodę na dopuszczenie do leczenia w marcu nadchodzącego roku.
Część druga artykułu: https://przystaneknauka.us.edu.pl/artykul/co-nas-czeka-w-nauce-w-2023-roku-wedlug-nature-cz-2
Opracowano na podstawie artykułu Miryam Naddaf, The science events to watch for in 2023 opublikowanego na portalu tygodnika "Nature".
doi: https://doi.org/10.1038/d41586-022-04444-3
