50 miliardów ptaków
Na świecie jest około 50 miliardów ptaków – około sześciu ptaków na jednego człowieka. Reprezentują ponad 9700 różnych gatunków, z których niektóre są bardzo liczne, a innym grozi wyginięcie. Obliczenia wykonano we współpracy z naukowcami obywatelskimi z całego świata przy użyciu precyzyjnych algorytmów w oparciu o dane z bazy eBird.
Wiele wysiłku kosztuje nas liczenie, ilu jest ludzi na Ziemi. Wiemy to dość dokładnie – jest nas około 7,8 miliarda. Pierwszy raz w historii ludzie podjęli się policzenia innych zwierząt – wybór padł na ptaki, czyli niezwykle zróżnicowaną i fascynującą grupę kręgowców. Na świecie jest co najmniej 9700 gatunków ptaków, z których niektóre mają zaledwie kilka centymetrów (koliberek hawański mierzy około 5 cm), a niektóre są naprawdę potężne (samiec strusia może mieć nawet 275 cm wzrostu).
Badacze z australijskiego University of New South Wales (UNSW) postanowili policzyć, ile ptaków zamieszkuje naszą planetę. W tym celu posłużyli się danymi zbieranymi przez pasjonatów i obywatelskich badaczy (citizen scientists), którzy w serwisie eBird zgromadzili informację o prawie miliardzie ptaków. Ponad 600 tysięcy obserwatorów rejestrowało ptaki w systemie od 2010 do 2019 roku. W oparciu o te dane badacze opracowali algorytm szacujący aktualną liczbę przedstawicieli każdego gatunku. Wyniki swoich badań opublikowali w prestiżowym czasopiśmie „Proceedings of the National Academy of Sciences”.
W Australii żyją gatunki ptaków, których liczebność szacuje się w milionach. Jak podają badacze, jest około 19 milionów papug z gatunku lorysa niebieskobrzucha, 10 milionów przedstawicielek kakadu żółtoczubej i około 3,4 miliona kukabury chichotliwej. Są jednak też takie gatunki jak przepiórnik czarnobrzuchy, którego przedstawicieli pozostało nie więcej niż 100.
Na całym świecie, zdaniem badaczy, cztery gatunki należy do „klubu miliarderów”. Najwięcej szacuje się wróbli – 1,6 miliarda. Dalej są: szpak (1,3 miliarda), mewa pospolita (1,2 miliarda) i jaskółka (dymówka, 1,1 miliarda).
Jak dokonano takich obliczeń? Algorytm brał między innymi pod uwagę „wykrywalność” danego gatunku, czyli to, jakie jest prawdopodobieństwo jego spotkania i dodania do bazy eBird. Ten współczynnik brał pod uwagę takie elementy, jak m.in. wielkość i kolor ptaka, to czy dany gatunek lata w stadach i czy żyje w pobliżu ludzkich siedzib.
– Nasze badania skoncentrowane były na ptakach, ale stworzyliśmy w tej sposób podstawę do liczenia innych grup zwierząt – opowiada dr Corey Callaghan, głównym autor badań, badacz na stanowisku postdocka na UNSW. – Ustalenie liczebności poszczególnych gatunków to pierwszy krok do ich ochrony. Powtórzymy te badania za pięć czy dziesięć lat i dzięki temu będziemy więcej wiedzieli o zmianach, zachodzących w świecie ptaków.
Badanie zawiera dane na temat prawie wszystkich – 92 procent – znanych i żyjących obecnie gatunków ptaków. Brakujące 8 procent to ptaki na tyle rzadkie, że nie ma danych na ich temat. Jak twierdzą badacze, ten brak nie powinien widocznie wpłynąć na kompletne szacunki.
Podczas, gdy niektóre gatunki mają się dobrze, a ich liczba wciąż rośnie, to inne mają się znacznie gorzej. Około 12 procent gatunków ujętych w badaniu ma liczebność poniżej 5000 osobników. Badacze wymieniają tu m.in. rybitwę chińską czy gąszczaka krzykliwego.
Badania były możliwe tylko dzięki zaangażowaniu obserwatorów i badawczy obywatelskich z całego świata, którzy dzieli się swoimi obserwacjami w jednej bazie danych. Bazę eBird – stronę internetową i mobilną aplikację – prowadzi Cornell Lab of Ornithology (Cornell University, Ithaka, stan Nowy Jork, USA). Wszystkie dane zebrane w tej bazie są w pełni dostępne. A jeszcze dekadę temu takich danych w ogóle nie było. Dzisiaj każdy może zainstalować sobie aplikację i w ramach hobby włączyć się w zbieranie danych.
Źródło badań: Global abundance estimates for 9,700 bird species, Proceedings of the National Academy of Sciences (2021). DOI: 10.1073/pnas.2023170118
Baza danych: https://ebird.org/home
Opracowano na podstawie artykułu From Avocet to Zebra Finch: big data study finds more than 50 billion birds in the world opublikowanego na portalu Phys.org i dostarczonego przez University of New South Wales.
