Wspólne podstawy agresji u wielu gatunków
Zachowania agresywne mają podobne podstawy neurologiczne u wielu różnych zwierząt. Przegląd badań prowadzonych na gryzoniach, ptakach i naczelnych pozwolił zauważyć jeden obwód w mózgu, który działa podczas zachowań agresywnych. Inne są natomiast dla ptaków i gryzoni, a inne dla naczelnych obwody, które odpowiadają za hamowanie takich zachowań. To niezwykle istotne, biorąc pod uwagę, że wiele badań psychiatrycznych i psychologicznych zaczyna się od badań neurologicznych u zwierząt.
Agresja jest zachowaniem powszechnym pośród ludzi i zwierząt. Ma duże znaczenie dla obrony, ochrony i przetrwania osobnika i jego grupy. Dlatego zarówno psycholodzy jak i neurobiolodzy badają to zjawisko od dekad. Postęp techniczny i metodyczny ostatnich lat przyczynił się do zebrania wielu ciekawych i ważnych informacji dotyczących zachowań agresywnych i mechanizmów neurologicznych z nimi powiązanych.
Badacze z New York University School of Medicine zebrali i podsumowali najważniejsze osiągnięcia ostatnich lat w zakresie podstaw neurologicznych zachowań agresywnych i opublikowali artykuł przeglądowy w czasopiśmie „Nature Neuroscience”. Takie podejście pozwoliło wyznaczyć główny obwód agresji, czyli zespół czterech podkorowych regionów w mózgu, których powiązanie z postawami agresywnymi u różnych zwierząt udało się stwierdzić. Artykuł nie jest oparty o nowe badania, dlatego nie przynosi zupełnie nowych odkryć, ale w jasny i szczegółowy sposób podsumowuje dokonania ostatnich lat i zbiera je, pozwalając na wyciągnięcie interesujących wniosków.
– W ciągu ostatnich dziesięciu lat obserwujemy niezwykły postęp technologiczny w badaniach mózgu, na przykład możliwość wykonywania bardzo szczegółowych nagrań i obserwacji konkretnych grup komórek w obszarze mózgu, który interesuje w danym momencie badaczy – opowiadają dla serwisu Medical Xpress Julieta E. Lischinsky i Dayu Lin, współautorki artykułu. – Ten postęp umożliwił naukowcom postawienie ważnych pytań w zakresie badania neurologicznych postaw agresji.
Dzięki zebraniu tych informacji autorkom pracującym w Neuroscience Institute w New York University School of Medicine udało się zidentyfikować podstawowe zasady i mechanizmy działania neuronów leżące u podstaw zachowań agresywnych u zwierząt wielu różnych gatunków. Przegląd dotychczasowych badań pozwolił na zaobserwowanie podobieństw i różnic w tym zakresie u trzech dużych grup zwierząt – gryzowni, ptaków śpiewających i naczelnych.
Najważniejszym wnioskiem amerykańskiego duetu jest stwierdzenie istnienia głównego obwodu agresji (ang. core agression circuit, CAC). Kiedy zwierzęta wielu różnych gatunków przejawiają zachowania agresywne, niezmiennie aktywny są te same cztery podkorowe regiony w mózgu. Są też dwa obwody – jak zauważają badaczki – które napędzają zarówno motorykę zwierzęcia jak i jego agresywne zachowania. Obwód obejmujący podwzgórze przyśrodkowe i środmózgowie związany jest z inicjalnymi zachowaniami agresywnymi, takimi jak gryzienie u myszy. Obwód łączący podwzgórze, komórki dopaminy w brzusznej okolicy nakrywkowej i prążkowiu brzusznym wydaje się popychać do agresywnych zachowań, które objawiają się po czasie (np. określone rodzaje śpiewu ptaków).
Udało się też ustalić pewne zależności w tym, jak mózg radzi sobie z hamowaniem agresji. W przypadku gryzoni i ptaków za kontrolę nad agresją odpowiada obwód hipokampu i przegrody bocznej, natomiast u naczelnych główną rolę odgrywa kora przedczołowa.
– Nasz artykuł podsumowuje wcześniejsze odkrycia, które pokazują, jak te same regiony podkorowe w rdzeniowym obwodzie agresji są zaangażowane w zachowania agresywne różnych gatunków, pomimo różnic w obserwowanych u nich zachowaniach agresywnych – podsumowują Lischinsky i Lin.
Zaobserwowanie podobieństw jest bardzo istotne, ponieważ uwiarygadnia badania prowadzone na innych zwierzętach, takich jak gryzonie i ptaki, z których wnioski przenoszone są na ludzi. Większość badań neurologicznych zaczyna sie właśnie od zwierząt, chociaż ich ostatecznym celem jest badanie człowieka. Zachowania agresywne mają bardzo często podbudowę psychiatryczną, taką jak zaburzenia zachowania i schizofrenia. Zrozumienie powiązań tych mechanizmów u różnych gatunków – które umożliwia nam przeglądowy artykuł w „Nature Neuroscience” może się więc stać podstawą dla badań nad terapiami psychologicznymi i farmakologicznymi, prowadzącymi do opanowania zachowań agresywnych.
Dalsze badania, na potrzebę których wskazują autorki, powinny dotyczyć pogłębienia wiedzy na temat działania i zależności wewnątrz głównego obwodu agresji (CAC) i jego relacji z obwodami odpowiedzialnych za kontrolę nad zachowaniami agresywnymi. Ważnym tematem powinno się też stać to, jak na działanie i długofalowy stan CAC wpływają czynniki zewnętrzne, takie jak ilość posiadanej energii, zjawiska reprodukcyjne (seksualne, rodzicielskie), wiek i doświadczenie.
Artykuł źródłowy: Lischinsky, J.E., Lin, D. Neural mechanisms of aggression across species. Nat Neurosci 23, 1317–1328 (2020). https://doi.org/10.1038/s41593-020-00715-2
Opracowano na podstawie artykułu Reviewing past neuroscience research that explores the neural mechanisms of aggression opublikowanego na portalu Medical Xpress
