W Japonii znaleziono szczątki ptaka sprzed 120 milionów lat
Grupa badaczy z japońskiego Instytutu Badań nad Dinozaurami i chińskiego Instytutu Paleontologii Kręgowców i Paleoantropologii odnalazła i wykonała naukowy opis szczątek ptaka z okresu kredy wczesnej. Publikacja w czasopiśmie „Communications Biology” zawiera też trójwymiarową rekonstrukcję przodka współczesnych ptaków i wyjaśnia kolejne kwestie z historii ptasiej ewolucji.
W okolicach miejscowości Katsuyama w prefekturze Fufui w centralnej Japonii grupa japońskich i chińskich badaczy dokonała niezwykłego odkrycia. W kamieniołomie znajdującym się na przedmieściach odkryto skamieniałe szczątki ptaka sprzed około 120 milinów lat, czyli z okresu kredy wczesnej. Jest to pierwsze odkrycie z tego okresu, które pochodzi spoza Chin i w ogóle jedno z najstarszych tego typu znalezisk.
Odkrytego praptaka paleontolodzy nazwali, zgodnie z miejscem znalezienia, Fukuipteryx prima. Ptak był wielkości współczesnego gołębia i prawdopodobnie miał brązowe upierzenie. Dość dobrze zachowane szczątki pozwoliły dokonać trójwymiarowej rekonstrukcji tego przodka współczesnych ptaków.
Ptaki ewolucyjnie są potomkami dinozaurów. Znawcy tematu podkreślają nawet, że formalnie ptaki są dinozaurami, i należą do teropodów, czyli tego samego podrzędu, co słynny Tyranozaurus rex. Pisaliśmy o tym przy okazji recenzji książki Steve’a Brusatte: Era dinozaurów od narodzin do upadku. Bezpośrednim dowodem na to jest Archaeopteryx, którego kilka okazów z okresu późnej jury, ok. 150-145 milionów lat temu, znaleziono w Niemczech. Archeopteryx, zwierzę wielkości wrony, łączył w sobie cechy gadów, takie jak na przykład uzębienie i ptaków, jak pióra i (prawdopodobnie) zdolność lotu.
Znaleziony w Japonii Fukuipteryx prima ma wiele wspólnego z Archeopteryxem. Łączą je takie cechy jak silny mostek, kończyny przednie i szponiaste palce. Odróżnia szczególnie jedna cecha – podobnie jak współczesne ptaki, Fukuipteryx posiadał pygostyl, czyli trójkątną kość ogonową, znajdującą się na końcu ptasiego kręgosłupa. Pygostyl jest ważnym elementem wyposażenia współczesnych ptaków, ponieważ jest oparciem dla sterówek – piór ogonowych ptaków, które pomagają im w sterowaniu i balansowaniu podczas lotu, przy lądowaniu spełniają funkcję hamulca, a dla wielu gatunków są też ważnym elementem zwyczajów godowych.
Pygostyl odróżnia Fukuipteryxa także od chińskich znalezisk z tego samego okresu. Różnic anatomicznych jest więcej i wydaje się to zrozumiałe, biorąc pod uwagę, źe na tych terenach panował wówczas zupełnie inny klimiat. Pozwala to na wniosek, że rozwój ewolucyjny ptaków postępował kilkoma ścieżkami, ale to właśnie japońskie znalezisko jest na drodze ewolucyjnej bliższej współczesnym ptakom.
Artykuł źródłowy: Takuya Imai et al. An unusual bird (Theropoda, Avialae) from the Early Cretaceous of Japan suggests complex evolutionary history of basal birds, Communications Biology (2019). DOI: 10.1038/s42003-019-0639-4
Opracowano na podstawie artykułu Researchers in Japan uncover fossil of bird from Early Cretaceous opublikowanego na portalu Phys.org.
