Święto Orderu Virtuti Militari
„Cnocie wojskowej” lub „Męstwu wojskowemu”, tak dosłownie brzmi tłumaczenie łacińskiego "Virtuti Militari", orderu ustanowionego przez króla Stanisława Augusta w 1792 roku. 11 listopada, w Narodowe Święto Niepodległości, przypominana jest historia tego odznaczenia.
Order Virtuti Militari miał być przyznawany za zasługi na polu bitwy. Po pierwszym większym zwycięstwie w wojnie polsko-rosyjskiej przeciwko konfederacji targowickiej, w obronie Konstytucji 3 maja, pod Zieleńcami (18 czerwca 1792), dowodzący w niej królewski bratanek książę Józef Poniatowski poprosił stryja o specjalne odznaczenie dla żołnierzy. Pierwsze ordery nadano wraz z ustanowieniem odznaczenia, 22 czerwca. Wręczono je 25 czerwca w Ostrogu nad Horyniem na Wołyniu, w miejscu stacjonowania polskich oddziałów.
Wśród 15 udekorowanych byli generałowie: ks. Józef Poniatowski, Tadeusz Kościuszko, Michał Wielhorski, Stanisław Mokronowski, ks. Eustachy Sanguszko i Józef Zajączek, a prócz nich dwóch pułkowników, jeden podpułkownik, dwóch majorów, dwóch poruczników oraz jeden szef szwadronu. Kilka miesięcy później, po powrocie ks. Poniatowskiego do Warszawy, ustanowiono statut orderu, wprowadzając rozdział na pięć klas: Krzyż Wielki z Gwiazdą, Krzyż Komandorski, Krzyż Kawalerski, Medal Złoty, Medal Srebrny. Nad przyznawaniem odznaczeń miała czuwać Kapituła, do której weszliby wszyscy odznaczeni 25 czerwca. Do nieodległego już końca panowania Stanisława Augusta udało się w tym czasie nadać go aż 526 osobom.
Odznaczenie Virtuti Militari nosiło różne nazwy:
1792-1794 - Order Virtuti Militari,
1806-1815 - Order Wojskowy Księstwa Warszawskiego,
1815-1831 - Order Wojskowy Polski,
1832-1918 - Polska Odznaka Zaszczytna za Zasługi Wojenne,
1919-1933 - Order Wojskowy Virtuti Militari,
1933-1945 - Order Wojenny Virtuti Militari,
1960-1992 - Order Virtuti Militari,
od 1992 - Order Wojenny Virtuti Militari.
Odznaczeniem mogą być uhonorowane nie tylko osoby fizyczne. Do tego grona dołączyły także w roku 1920 miasta Lwów i Verdun, a następnie jednostki wojskowe oraz okręty. W roku 1939 uhonorowano orderem Warszawę.
Sejm uchwałą z 1919 roku ustanowił święto Orderu Virtuti Militari na 3 maja, a w 1933 roku przeniósł je na 11 listopada. Obowiązuje to do chwili obecnej.
Tekst sporządzono na podstawie:
https://muzhp.pl/pl/e/1720/ustanowienie-orderu-virtuti-militari
