Przystanek nauka - portal Uniwesytetu Śląskiego w Katowicach

IUPAC ogłosiła również, że odkrycie pierwiastka 113 należy się naukowcom z grupy RIKEN w Wako w Japonii (27 września 2012 roku), kierowanym przez profesora Kosukego Moritę. Siódmy wiersz układu jest zatem wreszcie zapełniony. Odkryte pierwiastki otrzymały na razie nazwy tymczasowe wywodzące się od liczby atomowej pierwiastków (zgodnie z systematyczną terminologią IUPAC dla nowych pierwiastków): ununtrium (Uut  113), ununpentium (Uup  115), ununseptium (Uus  117),  ununoctium (Uuo  118). Zapewne niedługo nazwy te zostaną zastąpione przez bardziej przyjazne.

Wszystkie odkryte pierwiastki chemiczne są syntetyczne i należą do transuranowców. Ununtrium (Uut 113) został pozyskany poprzez kolizje cynku z bizmutem. W układzie okresowym znajduje się w bloku p bezpośrednio pod talem, dlatego bywa nazywany nieoficjalnie eka-talem. Ununpentium (Uup 115) w układzie okresowym znajduje się w bloku p bezpośrednio pod bizmutem i bywa nazywany nieoficjalnie eka-bizmutem. Wytworzono go w wyniku bombardowania ameryku-243 jonami wapnia-48. Ununseptium (Uus 117) został wytworzony dzięki użyciu w eksperymencie sztucznego pierwiastka chemicznego, aktynowca, znajdującego się w układzie okresowym pod nazwą berkel (Bk). Ununoctium  (Uuo  118) powstał poprzez bombardowanie kalifornu jonami wapnia. Naukowcy proponują dla niego nazwy: dubnadium (Dn), flyorium (od Gieorgija Florowa) i moskowium (od obwodu moskiewskiego, gdzie leży Dubna). Trzeba podkreślić, że pierwiastki z końca układu okresowego są silnie radioaktywne i niezwykle nietrwałe – ich atomy rozpadają się w ułamku sekundy.

Naukowcy ze Zjednoczonego Instytutu Badań Jądrowych w Dubnej (Rosja) i Lawrence Livermore National Laboratory w Kalifornii, instytucji, które przyczyniły się do odkrycia pierwiastków 115, 117 i 118, mieli również roszczenia do elementu 113 po doświadczeniach w roku 2004. Niestety naukowcom nie udało się powtórzyć syntezy pierwiastków, a jest to wymagane do oficjalnego potwierdzenia przez IUPAC. Udało się to natomiast uczonym z Japonii.

Oficjalne uznanie elementów oznacza, że ich odkrywcy mają prawo zaproponować nazwy i symbole. Pierwiastek spod numeru 113 będzie pierwszym odkrytym i nazwanym przez naukowców w Azji. Japoński zespół wyznał, że brane są pod uwagę trzy nazwy dla ununtrium: japonium, rikenium i nishinarium – ta ostatnia nazwa pochodzi od Centrum Nishina, gdzie pierwiastek został odkryty.

Japońscy naukowcy nie zamierzają spocząć na laurach. Profesor Kosuke Morita, szef grupy z Riken, zapowiada, że jego zespół planuje teraz przyjrzeć się „terytorium nieznanemu”, które w układzie okresowym znajduje się na pozycji 119 i poza nią.

Raporty na temat nowo rozpoznanych pierwiastków zostaną opublikowane na początku 2016 roku.  

Opracowano na podstawie:
Four elements earn permanent seats on the periodic table
Four new elements find a place on periodic table
Periodic table's seventh row finally filled as four new elements are added