Przystanek nauka - portal Uniwesytetu Śląskiego w Katowicach

World Water Day został ustanowiony przez Zgromadzenie Ogólne ONZ rezolucją z 22 grudnia 1992 roku, a inicjatywa powołania takiego święta pojawiła się ponad pół roku wcześniej na konferencji Szczyt Ziemi 1992, która odbywała się w Rio de Janeiro w ramach Agendy 21. Chodziło o to, aby zwrócić uwagę na fakt, że woda pitna – substancja w niektórych rejonach świata tak powszechna, że aż pomijana i niezauważana – w innych krajach jest towarem wysoce luksusowym. Na początku lat 90. ubiegłego stulecia szacowano, że dostępu do wody pitnej nie ma aż miliard ludzi na świecie. Obchody Dnia mają zainspirować rządy, organizacje, społeczności i poszczególnych ludzi do podejmowania działań służących lepszemu, zrównoważonemu gospodarowaniu zasobami wody na świecie. Proklamując Światowy Dzień Wody, Narody Zjednoczone zachęcały kraje członkowskie, by dopasowywały jego obchody do lokalnego kontekstu, podejmując konkretne działania (publikacje, konferencje, seminaria), służące kształtowaniu świadomości społecznej na temat odpowiedniego gospodarowania zasobami świeżej wody na świecie.

Problemy światowych zasobów wody są przedmiotem uwagi jednego z największych programów naukowych UNESCO – Międzynarodowego Programu Hydrologicznego (IHP), którego celem jest m.in. dokonywanie oceny stanu ekosystemów i zbiorników wodnych, a także dystrybucji i wykorzystania zasobów wody pitnej, jak również poprawa zarządzania nimi w rejonach, w których występuje niedobór wody.

Co roku World Water Day towarzyszy inne hasło przewodnie. W minionych latach tematami przewodnimi Międzynarodowego Dnia Wody były: Woda i kultura (2006), Niedobór wody (2007), Woda a stan sanitarny świata (2008), Wody transgraniczne (2009), Jakość wody (2010), Woda dla miast (2011), Znaczenie wody dla produkcji żywności na świecie (2012), Współpraca w dziedzinie wody (2013), Woda i energia (2014), Woda a zrównoważony rozwój (2015), Woda a praca (2016), Ścieki jako nieograniczone źródło wody (2017), Natura dla wody (2018), Nie pominąć nikogo (2019), Zmiana klimatu (2020), Nie pozostawiać  nikogo w tyle (2021). W tym roku Światowy Dzień Wody odbędzie się pod hasłem "Przyspieszenie zmian". 

Tegoroczny Światowy Dzień Wody ma na celu przyspieszenie zmian w celu rozwiązania kryzysu związanego z wodą i kanalizacją. Ponieważ woda ma wpływ na nas wszystkich, wszyscy musimy podjąć działania. Każdy może coś zmienić, zmieniając sposób, w jaki korzysta, konsumuje i zarządza wodą w swoim życiu. 

Najważniejsze problemy dotyczące wody na Ziemi

• Zmiany klimatu to przede wszystkim kryzys wodny. Odczuwamy jego skutki poprzez nasilenie powodzi, podnoszenie się poziomu mórz, kurczenie się pól lodowych, pożary lasów i susze. Woda może jednak walczyć ze zmianami klimatycznymi. Zrównoważona gospodarka wodna ma kluczowe znaczenie dla budowania odporności społeczeństw i ekosystemów oraz ograniczania emisji dwutlenku węgla. Każdy ma swoją rolę do odegrania – kluczowe znaczenie mają działania na poziomie indywidualnym i gospodarstw domowych. 
• Życie na Ziemi zależy od zdrowych ekosystemów. Ekosystemy słodkowodne, takie jak tereny podmokłe, rzeki, namorzyny i warstwy wodonośne, stanowią kluczową część globalnego obiegu wody – dostarczają, oczyszczają i chronią zasoby słodkiej wody. Niewłaściwe zarządzanie w połączeniu ze zmianami klimatycznymi niszczy wiele ekosystemów, osłabiając ich zdolność do świadczenia „usług” słodkowodnych, co zagraża zdrowiu społeczności ludzkich i środowisku naturalnemu.
• Wraz ze wzrostem populacji i degradacją środowiska naturalnego zapewnienie każdemu bezpiecznego i wystarczającego zaopatrzenia w wodę staje się coraz większym wyzwaniem. Główną częścią rozwiązania jest wytwarzanie mniejszej ilości zanieczyszczeń i poprawa sposobu gospodarowania ściekami. Zrównoważona gospodarka o bardziej zamkniętym obiegu oznacza zmniejszenie zanieczyszczenia ekosystemów oraz zwiększenie oczyszczania, recyklingu i bezpiecznego ponownego wykorzystania ścieków jako źródła wody, energii i składników odżywczych. 
• Większość ludzi mieszka w miastach i miasteczkach. Oczekuje się, że obszary miejskie wchłoną cały wzrost światowej populacji w nadchodzących dziesięcioleciach, a także przystosują się do migracji ze wsi do miast. Większość mieszkańców miast mieszka w przeludnionych, nieplanowanych osiedlach z nieodpowiednimi usługami wodnymi i sanitarnymi. Dotarcie do biedniejszych społeczności będzie miało kluczowe znaczenie dla ochrony zdrowia publicznego jako całości i przeciwstawienia się skutkom zmiany klimatu.
• Woda, żywność i energia tworzą ogniwo w sercu zrównoważonego rozwoju. Rolnictwo jest największym konsumentem światowych zasobów słodkiej wody, a woda jest wykorzystywana do produkcji większości form energii. Popyt na wodę, żywność i energię szybko rośnie. Aby sprostać obecnym i przyszłym presjom, rządy muszą zapewnić zintegrowane i zrównoważone zarządzanie wodą, żywnością i energią w celu zrównoważenia potrzeb ludzi, przyrody i gospodarki.
• Zdrowotne i społeczno-ekonomiczne korzyści płynące z bezpiecznie zarządzanej wody można w pełni zrealizować jedynie w połączeniu z bezpiecznie zarządzanymi urządzeniami sanitarnymi i dobrymi praktykami higienicznymi. Bez wody, urządzeń sanitarnych i higieny (WASH) dobrostan, godność i możliwości ludzi są poważnie zagrożone, zwłaszcza kobiet i dziewcząt. Dostęp do wody i urządzeń sanitarnych to prawa człowieka. Wiedza i wyposażenie w zakresie higieny to ratujące życie, wysoce opłacalne interwencje zdrowotne. Rządy muszą przyjąć oparte na prawach, zintegrowane podejście do zwiększania dostępu do tych kluczowych usług.
• Organizacja Narodów Zjednoczonych uznała dostęp do wody i urządzeń sanitarnych za prawa człowieka – fundamentalne dla zdrowia, godności i dobrobytu każdego człowieka. Miliardy ludzi nadal żyją jednak bez bezpiecznie zarządzanej wody i urządzeń sanitarnych. Marginalizowane grupy są często pomijane, a czasami spotykają się z dyskryminacją, gdy próbują uzyskać dostęp do wody i usług sanitarnych, których potrzebują. Rządy muszą przyjąć podejście oparte na prawach człowieka (HRBA) do poprawy jakości wody i warunków sanitarnych, tak aby nikt nie został pominięty.

Opracowano na podstawie:
Światowy Dzień Wody 2023
WORLD WATER DAY 2023
UN-Water