Stan środowiska Arktyki – raport
Svalbard Integrated Arctic Earth Observing System (SIOS), zajmujący się monitorowaniem zmian zachodzących w Arktyce, opublikował trzecią część serii raportów State of Environmental Science in Svalbard (SESS) podsumowujących aktualny stan wiedzy na temat najistotniejszych parametrów środowiska Arktyki i ich wzajemnych powiązań.
Raport SEES uważany jest za wiarygodne źródło informacji o stanie środowiska na Svalbardzie (Arktyka) oraz stanowi ważną platformę wiedzy potrzebnej do zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska Arktyki. Położenie Svalbardu umożliwia naukowcom obserwowanie przede wszystkim przyczyn i konsekwencji zmian klimatu w Arktyce. W regionie doszło do znacznych zmian temperatury, opadów atmosferycznych czy topnienia lodowców, co spowodowane jest globalnym ociepleniem i może prowadzić do występowania geozagrożeń – topnienie lodu często powoduje, że grunt staje się niestabilny.
Na podstawie przeprowadzonych badań naukowcy opracowali rekomendacje, które pozwolą usprawnić techniki i metody badawcze, dzięki czemu możliwe będzie udoskonalenie prowadzonych obserwacji.
Raport opracowały międzynarodowe i multidyscyplinarne zespoły kierowane przez naukowców z instytucji członkowskich SIOS. W pracach uczestniczyli także pracownicy Uniwersytetu Śląskiego – dr inż. Elżbieta Łepkowska z Centrum Studiów Polarnych oraz dr Michał Laska z Instytutu Nauk o Ziemi.
Artykuł pt. “From land to fjords: The review of Svalbard hydrology from 1970 to 2019 (SvalHydro)”, którego współautorką jest dr inż. Elżbieta Łepkowska, dotyczy hydrologii Svalbardu w latach 1970–2019. Zachodzące zmiany klimatyczne przyczyniły się do tego, że Svalbard ocieplił się od dwóch do sześciu razy szybciej niż reszta świata. Naukowcy przewidują dalszy wzrost temperatury (o 4–7 stopni Celsjusza) i opadów (o 45–65%), a także częstszych powodzi. Jednym z zaleceń badaczy jest długoterminowy monitoring hydrologiczny, który umożliwi lepsze poznanie konsekwencji ocieplania się klimatu na Svalbardzie.
Dr Michał Laska napisał wspólnie z innymi naukowcami artykuł pt. “Scientific Applications of Unmanned Vehicles in Svalbard (UAV Svalbard)”. Koncentruje się on na zastosowaniu pojazdów bezzałogowych na Svalbardzie, poruszających się w powietrzu, na wodzie i pod wodą, które stanowią niezwykle istotne narzędzie w badaniach środowiska arktycznego. Region ten jest idealnym miejscem do prowadzenia obserwacji lotniczych, ponieważ w Arktyce nie ma dużych osad ani wysokiej roślinności, dlatego szczególnie pomocne okazują się bezzałogowe statki powietrzne (UAV). Mogą się one dostać do lodowców i innych trudnych obszarów. W dodatku są tańsze i mają mniejszy wpływ na środowisko niż loty załogowe.
Opracowano na podstawie: https://us.edu.pl/raport-o-stanie-srodowiska-arktyki/ oraz raportu SEES: https://sios-svalbard.org/sites/sios-svalbard.org/files/common/SESSreport_2020_FullReport_150ppi.pdf.
