Dlaczego zazwyczaj jemy na śniadanie to samo?
Większość ludzi przygotowując i jedząc śniadanie, szuka pożytku, a nie przyjemności.
Dla wielu osób śniadanie, często traktowane jako najważniejszy posiłek dnia, jest również najmniej ekscytującym punktem dziennego jadłospisu. Wybór śniadania często odzwierciedla potrzeby użytkowe. Żywność na śniadanie jest zazwyczaj prosta, szybka i łatwa w przygotowaniu oraz zjedzeniu, a także ceniona za zastrzyk kalorii, który ożywia ciało i mózg po nocnym odpoczynku. Naukowcy odkryli, że kiedy ludzie znajdują opcję śniadaniową, która się im podoba, zazwyczaj trzymają się jej dzień po dniu przez dłuższy czas.
Badacze ocenili niedawno codzienne nawyki żywieniowe tysięcy osób w Stanach Zjednoczonych i Francji. Zauważyli, że ludzie bardzo często jedli na śniadanie to samo i byli z tego zadowoleni. Dla porównania, kiedy ci sami badani siadali do obiadu lub kolacji, oczekiwali większej różnorodności i bardziej przyjemnych doznań z posiłków.
Dlaczego tak wiele z tych osób było zadowolonych z jedzenia tego samego śniadania każdego ranka? Naukowcy zasugerowali, że czynniki psychologiczne, biologiczne i kulturowe kształtują nasze oczekiwania dotyczące posiłków, a te czynniki oraz nasz entuzjazm do jedzenia różnią się w zależności od pory dnia.
Przez cały dzień i w nocy nasze ciała podążają za rytmem dobowym. Prawie wszystkie formy życia przestrzegają tych 24-godzinnych cykli, które rządzą zmianami fizycznymi, psychicznymi i behawioralnymi. Na przykład typowy harmonogram snu u ludzi opiera się na rytmach dobowych związanych ze światłem. Według National Institutes of General Medical Sciences, dziesiątki tysięcy neuronów w mózgu reguluje tak zwany zegar biologiczny, dzięki czemu czujemy się senni w nocy, gdy jest ciemno i jesteśmy bardziej pobudzeni, gdy słońce wschodzi w ciągu dnia.
Rytmy dobowe wpływają również na nasze harmonogramy żywieniowe. Naukowcy zbadali już wcześniej powiązania między rytmami dobowymi a zmianami w wielkości i różnorodności posiłków spożywanych przez ludzi w ciągu dnia. Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie Appetite w styczniu 2022 r.
W ramach tego badania naukowcy zakwestionowali, czy czynniki psychologiczne związane z rytmami okołodobowymi mogą wpływać na to, co ludzie jedli na śniadanie, lunch i kolację. Te pytania zainteresowały naukowców również ze względu na ich własne nawyki śniadaniowe, stwierdził główny autor badania Romain Cadario, adiunkt w Rotterdam School of Management na Uniwersytecie Erazma w Holandii.
„Jestem Francuzem – zwykle szukam dużej różnorodności w rzeczach, które jem. To jest coś, co jest ważne i cenione we francuskiej kuchni” – przekonuje Cadario. „W tym samym czasie codziennie jadłem to samo śniadanie. Wraz ze współautorem badania zaczęliśmy rozmawiać o tym wzorcu zachowań”. Typowe śniadanie Cadario to filiżanka kawy i jeden tost. Współautor badania Carey Morewedge, profesor w Questrom School of Business na Uniwersytecie w Bostonie, jadł to samo śniadanie przez ostatnie dwa lata: kawa, tosty z masłem migdałowym oraz awokado, szpinak, białko w proszku i koktajl bananowy.
Praktyczność kontra przyjemność
Cadario i Morewedge przeanalizowali wcześniejsze badania i zidentyfikowali dwa cele, które rządzą wyborami posiłków: utylitarny, w którym najważniejsza jest praktyczność i użyteczność oraz hedonistyczny, w którym ważniejsza jest przyjemność. Następnie naukowcy przeanalizowali dane, w których grupa amerykańskich (1275) i francuskich (2624) ochotników samodzielnie zgłaszała, co jadła podczas różnych posiłków. Pozwoliło to znaleźć wzorce w doświadczeniach związanych z posiłkami.
Odkryli, że w obu grupach 68% uczestników jadło to samo śniadanie co najmniej dwa razy w ciągu tygodnia, a Francuzi robili to nawet częściej niż Amerykanie (odpowiednio 73% i 52%). Dla porównania, tylko 9% osób powtórzyło wcześniej zjedzony obiad, a liczba ta była wyższa w przypadku uczestników amerykańskich (16%) niż uczestników francuskich (6%).
Czynniki kulturowe w Stanach Zjednoczonych i Francji mogą wyjaśniać, dlaczego ludzie szukają mniejszej różnorodności w przygotowywaniu śniadań. „Kapitalistyczne praktyki pracownicze sprawiają, że wielu ludzi ma mniej czasu na wybór, przygotowanie i konsumpcję śniadania niż na obiady czy kolacje” – napisali naukowcy. Biologia, w tym rytmy dobowe, prawdopodobnie również odgrywają pewną rolę. Ludzie zwykle są najbardziej czujni na początku dnia. Dlatego też są najbardziej zadowoleni z wyboru posiłku, o którym nie muszą zbyt wiele myśleć. Natomiast później w ciągu dnia, kiedy ich energia słabnie, mogą pragnąć bardziej stymulującego posiłku na lunch lub kolację – sugerują naukowcy.
Czynniki psychologiczne mogą być również mapowane na rytmy dobowe. Na początku dnia, kiedy poziom energii jest wyższy, ludzie są bardziej skłonni realizować cele utylitarne i dokonywać praktycznych wyborów. To sprawia, że bardziej prawdopodobne jest, że jedząc śniadanie, kierują się praktycznością, a nie przyjemnością i będą bardziej skłonni znaleźć jedno śniadanie, które im się podoba, a następnie jeść je w kółko każdego dnia.
W miarę upływu dnia, gdy energia człowieka maleje, cele utylitarne już nie są takie istotne. Poszukiwanie przyjemności staje się ważniejsze, a osoba jest bardziej skłonna do poszukiwania różnorodności smaków.
Pomimo tego, że kultura, biologia i psychologia człowieka sprawiają, że utylitarność jest naturalna przy wyborze śniadania, możemy dążyć do przyjemności i szukać różnorodności, jeśli tylko chcemy i się na to zdecydujemy. Analiza dzienników żywieniowych uczestników badania wykazała, że w weekendy, kiedy ludzie oczekiwali, że śniadanie będzie przyjemniejsze, zwykle wprowadzali do śniadaniowego menu większą różnorodność. Dzięki świadomemu wprowadzaniu zmian do śniadań w dni powszednie, nawet jeśli oznacza to trochę dodatkowej pracy, śniadanie może stać się o wiele przyjemniejsze. To z kolei może sprawić, że rozpoczniemy dzień z lepszym nastawieniem.
Opracowano na podstawie: www.livescience.com/why-people-eat-same-breakfast.
