Rocznica powstania agencji kosmicznej NASA

29 lipca 1958 roku powstała Narodowa Agencja Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (National Aeronautics and Space Administration, NASA), amerykański cywilny program kosmiczny i światowy lider w eksploracji przestrzeni kosmicznej.

07.07.2021Aktualizacja: 29.07.2024Opublikował: ks

Agencja powstała w 1958 roku. Obecnie zatrudnia ponad 18 000 pracowników cywilnych i współpracuje z wieloma innymi kontrahentami z USA, środowiskami akademickimi oraz partnerami międzynarodowymi i komercyjnymi, aby badać, odkrywać i poszerzać wiedzę dla dobra ludzkości. Z rocznym budżetem w wysokości 23,2 mld USD w roku podatkowym 2021, co stanowi mniej niż 0,5% ogólnego budżetu federalnego USA, NASA wspiera ponad 312 000 miejsc pracy w całych Stanach Zjednoczonych, generując ponad 64,3 mld USD całkowitego wyniku gospodarczego (rok podatkowy 2019).

W swoich 20 ośrodkach i obiektach w całym kraju – i w kosmosie – NASA bada Ziemię, w tym jej klimat, Słońce, a także Układ Słoneczny i to, co znajduje się poza nim. Prowadzi badania, testy i rozwija naukę, aby wciąż unowocześniać i ulepszać aeronautykę. Rozwija i finansuje technologie kosmiczne, które umożliwią przyszłą eksplorację kosmosu, ale i przyniosą korzyści życiu na Ziemi.

Do największych i najsłynniejszych realizowanych dotąd misji należały:

program Mercury, pierwszy amerykański program załogowych lotów kosmicznych mający na celu wyniesienie astronautów na orbitę okołoziemską, realizowany w latach 1958–1963, początkowo przez NACA, a następnie przez nowo powstałą NASA,
program Pioneer, program sond kosmicznych przeznaczonych do prowadzenia badań Księżyca, przestrzeni międzyplanetarnej i planet, realizowany w latach 1958–1978,
program Apollo, którego celem było wysłanie na Księżyc człowieka,
misja Mariner, program sond przeznaczonych do badań Merkurego, Wenus i Marsa, w latach 1962–1973 zostało wysłanych łącznie 10 sond Mariner,
misja Voyager 1 i 2, której celem była eksploracja układów Jowisza i Saturna, a następnie Uranu, Neptuna i Plutona, obecnie obie sondy opuściły Układ Słoneczny,
program wahadłowców, które mogłyby regularnie latać w kosmos (zbudowano pięć promów kosmicznych oraz dwa testowe: Columbia – pierwszy prom w czynnej służbie; stracony w katastrofie w czasie wchodzenia do atmosfery ziemskiej w 2003 roku, Challenger – stracony w katastrofie w czasie startu w 1986 roku, Discovery, który latał w latach 1984–2011, Atlantis 1985–2011 oraz Endeavour 1992 –2011),
kosmiczne laboratorium Skylab – amerykańska stacja kosmiczna działająca od 1973 do 1979 roku,
misja Magellan, sonda do badania Wenus, pracowała w latach 1989–1994,
misja Cassini-Huygens, której celem było zbadanie Saturna, jego pierścieni, księżyców i magnetosfery,
misja Galileo, orbiter Jowisza, był również świadkiem uderzenia komety Shoemaker-Levy 9, gdy zbliżyła się do Jowisza w 1994 roku.

Obecnie największymi misjami NASA są Parker Solar Probe, Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (International Space Station), misja na Jowisza (Juno), Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (James Webb Space Telescope), Kosmiczny Teleskop Hubbla (Hubble Space Telescope) i DART. Szczególne miejsce w badaniach prowadzonych w NASA zajmują misje marsjańskie. NASA wysłała wiele sond, łazików i orbiterów w kierunku Czerwonej Planety. Większość z nich zakończyła już swoje działanie. Obecnie na orbicie marsjańskiej znajduje się siedem orbiterów, a po powierzchni planety poruszają się dwa łaziki – Curiosity i Perseverance. Do największych zadań i wyzwań najbliższej przyszłości należy program Artemis. To program załogowych misji eksploracji Księżyca, który został formalnie ustanowiony w 2017 roku i ma na celu przywrócenie ludzkiej obecności na Księżycu po raz pierwszy od misji Apollo 17 w 1972 roku. Długoterminowym celem programu jest ustanowienie stałej bazy na Księżycu, aby ułatwić przyszłe misje na Marsa. NASA w tym programie współpracuje z amerykańskimi komercyjnymi firmami zajmującymi się lotami kosmicznymi i partnerami międzynarodowymi, takich jak Europejska Agencja Kosmiczna (ESA), Japońska Agencja Kosmiczna (JAXA), Kanadyjska Agencja Kosmiczna (CSA), Niemiecka Agencja Kosmiczna (DLR), Włoska Agencja Kosmiczna (ASI) i Izraelska Agencja Kosmiczna (ISA). Celem programu jest wylądowanie statku załogowego (z pierwszą kobietą na pokładzie) w regionie południowego bieguna Księżyca. W celu eksploracji Księżyca, ale i głębokiego kosmosu, powstanie nowa stacja kosmiczna Gateway, która będzie poruszała się po orbicie Księżyca.

NASA ma wiele ośrodków badawczych i testowych, a także kosmodromy, między innymi: