Projekt „Jungle Fever”
Na początku 2013 roku na Uniwersytecie Śląskim grupa studentów Interdyscyplinarnego Koła Naukowego Przyrodników „Planeta” rozpoczęła swoje pierwsze przedsięwzięcie mające na celu zaplanowanie i realizację projektu badawczego, który nazwano „Jungle Fever”. Po czterech latach pracy projekt właśnie dobiega końca.
Zainteresowania młodych przyrodników skupiały się wokół fizjologii roślin oraz genetyki, dlatego zapadła decyzja o rozpoczęciu projektu skupiającego się na rozmnażaniu roślin w warunkach in vitro. Dzięki zaangażowaniu i odpowiedniej organizacji ze strony lidera zespołu i pomysłodawcy śp. Alberta Janoty podpisano umowę o współpracy z Palmiarnią Miejską w Gliwicach. Umowa zapewniała ze strony Palmiarni wsparcie w postaci sprzętu laboratoryjnego, odczynników chemicznych i samych roślin, Koło Naukowe zapewniło natomiast dostarczenie ukorzenionych sadzonek, co warunkowało zakończenie projektu.
Projekt „Jungle Fever” zakładał próby regeneracji całych roślin z fragmentów pędów bądź liści – nazywanych w czasie eksperymentu eksplantatami – roślin, które w warunkach szklarniowych bardzo trudno się rozmnażają. Przeniesienie roślin do laboratorium, użycie hormonów wspomagających wzrost, pożywek (czyli sztucznych podłoży zastępujących glebę na czas eksperymentu), sprzętu laboratoryjnego i odpowiednio przygotowanych do tego procesu pokoi hodowlanych oraz szklarni Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego miało wspomóc powyższy proces, by zakończył się sukcesem.
Wybrane gatunki roślin należały do tych, z którymi niewielu ludzi na świecie miało przyjemność pracować w laboratorium, a co za tym idzie, ilość informacji zawartych w pracach naukowych, które okazały się pomocne w przygotowaniu protokołów rozmnażania in vitro, była mocno ograniczona. Napotykane trudności nie zniechęciły uczestników do pracy. Dzięki pomocy opiekunów Koła (szczególnie mgr Moniki Gajeckiej) przez 4 lata trwania projektu studenci mieli sposobność nauki pracy w warunkach sterylnych, uczestniczenia w licznych seminariach naukowych, wyjazdach, festiwalach nauki, konferencjach oraz, co najważniejsze, otrzymali możliwość własnego wkładu w rozwój projektu i nauki. Na bazie własnych doświadczeń otrzymali perspektywę opracowania autorskich protokołów i dzięki temu zaprezentowania wyników swojej wieloletniej pracy.
W realizacji projektu „Jungle Fever” udział wzięło ponad 30 studentów Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego. Część osób, które go inicjowały, dzisiaj już jako doktorantki i doktoranci, są jego opiekunami i przekazują swoje doświadczenie młodszym adeptom nauki wspierających działania Koła Naukowego „Planeta”.
Obecnie projekt zmierza ku końcowi. W oparciu o uzyskane wyniki wytypowano dwie najlepiej regenerujące się rośliny, to jest pomarańczę chińską (Citrus sinensis) oraz akację preriową (Acacia angustissima). W sposób zadowalający zregenerowano nadziemne pędy roślin oraz podjęto próby ich ukorzeniania.
Choć jeden z rozdziałów Interdyscyplinarnego Koła Naukowego „Planeta” zmierza ku końcowi, przez ostatnie lata powstały kolejne, równie ciekawe i prowadzone z jeszcze większym rozmachem, bo przez badaczy z większym doświadczeniem. Na bazie wyników projektu „Jungle Fever” powstał projekt „Alien Invasion”, w którym studenci skupiają się na badaniu „obcego życia” w roślinach, czyli bakterii i grzybów endofitycznych będących niezbędną częścią ich egzystencji. Z wielkim rozmachem realizowany jest także projekt „Biowar”, w którym grupa studentów swój wolny czas poświęca izolowaniu i namnażaniu drożdży browarniczych.
Składamy serdeczne podziękowania Markowi Bytnarowi, kierownikowi Palmiarni w Gliwcach, za wsparcie w realizacji projektu „Jungle Fever”.
Michał Szopiński
Paweł Wcisło
Pierwotna wersja artykułu „Projekt Jungle Fever” ukazała się drukiem w numerze 8 (248) „Gazety Uniwersyteckiej UŚ” (maj 2017)
