Przystanek nauka - portal Uniwesytetu Śląskiego w Katowicach

Za początek jesieni astronomicznej przyjmuje się moment, w którym Słońce osiąga tzw. punkt Wagi, znany też jako punkt równonocy jesiennej. Punkt Wagi to miejsce na nieboskłonie będące jeden z dwóch punktów stycznych najważniejszych okręgów związanych z ruchem Ziemi – równika niebieskiego i ekliptyki ("śladu" po ruchu obrotowym naszej planety i jej ruchu obiegowym wokół Słońca). Nazwa tego punktu związana jest z obserwacjami starożytnych astronomowów, którzy zauważyli, że w tym samym czasie Słońce świeci tam, gdzie w nocy widać gwiazdozbiór Wagi. Od tego czasu minęło jednak ok. 3 tysiące lat i dziś obserwowany nieboskłon wyraźnie się przesunął za sprawą zjawiska precesji, To, co kiedyś działo się na planie gwiazdozbioru Wagi, dziś w tle ma Pannę. 

Precesja to zmiana kierunku osi obrotu Ziemi. Oś obrotu naszej planety "kreśli" na niebie okrąg, a pokonanie pełnego okręgu zajmuje jej 26 tysięcy lat. Dzieje się tak, gdyż oś obrotu jest nachylona w stosunku do płaszczyzny orbity wokół Słońca (płaszczyzny ekliptyki), a na naszą planetę oddziałują grawitacyjnie Słońce i Księżyc, próbując „wyprostować” oś obrotu, czyli ustawić ją prostopadle do płaszczyzny orbity. Skutkiem precesji jest np. to, że Gwiazda Polarna nie zawsze będzie znajdować się na północnym biegunie nieba. Za 11 tysięcy lat rolę gwiazdy biegunowej, przydatnej do określania kierunku północy, będzie pełnić Wega.

Na jesiennym niebie 2020 roku będziemy mogli podziwiać wiele planet, jak Wenus, Marsa, Jowisza i Saturna. Szczególnie dobra widoczność będzie sprzyjała obserwacjom Marsa. Pełnie księżyca przypadną: 1 października, 31 października, 30 listopada. Nów nastąpi zaś 16 października, 15 listopada, 14 grudnia. Ponadto 14 grudnia dojdzie do całkowitego zaćmienia Słońca, które jednak nie będzie widoczne w Polsce. Dostrzec je będą mogli mieszkańcy Chile i Argentyny. Dobra widoczność będzie także na Oceanach Spokojnym i Atlantyckim.