Przystanek nauka - portal Uniwesytetu Śląskiego w Katowicach

W artykule opublikowanym 12 listopada 2019 roku w czasopiśmie „Icarus” naukowcy napisali, że zidentyfikowali wyraźne złoża minerałów zwane węglanami wzdłuż wewnętrznej krawędzi krateru. Jezero to krater uderzeniowy o średnicy około 47,5 km. Położony jest na granicy terenów wyżynnych i północnych nizin Marsa, na zachodnim obrzeżu Isidis Planitia. Basen Isidis uformował się około 3,9 miliarda lat temu, krater Jezero jest od niego młodszy – ma ponad 3,5 miliarda lat temu. W odległej przeszłości planety hesperyjskim w tym obszarze występowały procesy fluwialne, czyli procesy rzeźbotwórcze związane z działalnością wód płynących (rzek). Do krateru Jezero od zachodu i północnego zachodu wpadały dwie rzeki, tworząc deltę i nanosząc osady z wyżej położonych terenów i formując delty rzeczne. Utworzyły jezioro o głębokości co najmniej 250 m, które w pewnym momencie swojej historii przerwało północno-wschodnie obrzeże krateru, tworząc kanał, którym wody mogły odpłynąć dalej ku nizinom Isidis. Nie wiadomo, jak długo miały miejsce te zjawiska. Po ich zaniknięciu krater kształtowały procesy eoliczne, czyli zewnętrzne procesy rzeźbotwórcze takie, jak wiatr. Ramiona starożytnej delty widać na dnie krateru na zdjęciach wykonanych z kosmosu przez misje satelitarne NASA, takie jak Mars Reconnaissance Orbiter.

Na Ziemi węglany pomagają tworzyć struktury, które są wystarczająco odporne na przetrwanie w formie kopalnej przez miliardy lat, w tym muszle, koralowce i niektóre stromatolity, czyli formacje skalne złożone z cienkich lamin węglanu wapnia wytrąconego z wody morskiej jako efekt uboczny życia sinic. Mianem tym określane są również same skały węglanowe powstałe w miejscach wzrostu mat sinicowych. Skały na Marsie mogły zatem również powstać w wyniku działalności starożytnego życia mikrobiologicznego, które być może kwitło wzdłuż starożytnych linii brzegowych, gdzie było dużo słońca i wody.

Możliwość istnienia na Marsie struktur podobnych do stromatolitu spowodowała, że rejon ten będzie głównym miejsce badań naukowych.

Mars 2020 to misja NASA nowej generacji, w której głowni nacisk położony jest na astrobiologię i poszukiwanie życia we Wszechświecie. Łazik wyposażony będzie w nowy zestaw instrumentów naukowych, który ma wykazać, że ​​niektóre obszary Marsa mogły sprzyjać istnieniu życia mikrobiologicznego miliardy lat temu. Mars 2020 będzie poszukiwał oznak życia mikrobiologicznego w przeszłości, pobierając próbki rdzenia skalnego, które zostaną osadzone w metalowych rurkach na powierzchni Marsa. Przyszłe misje mogłyby zabrać te próbki na Ziemię w celu głębszych badań.

Oprócz zachowania śladów starożytnego życia, węglany mogą nauczyć nas więcej o tym, jak Mars zmienił się z planety pokrytej płynną wodą i z gęstszą atmosferą w mroźną pustynię. Minerały węglanowe powstają w wyniku interakcji między dwutlenkiem węgla i wodą, rejestrując subtelne zmiany tych interakcji w czasie. W tym sensie działają jak kapsuły czasu, które naukowcy mogą badać, aby dowiedzieć się, kiedy i jak Czerwona Planeta zaczęła wysychać.

Nie ma gwarancji, że węglany z linii brzegowej powstały w jeziorze. Mogły zostać zdeponowane przed pojawieniem się jeziora. Zespół Mars 2020 zamierza zbadać zarówno dno krateru, jak i deltę podczas trwającej 2 lata głównej misji łazika.

Dawna linia brzegowa jeziora Jezero nie jest jedynym miejscem, które ekscytuje naukowców. Nowe badania opisane w „Geophysical Research Letters” wskazują na istnienie bogatych złóż uwodnionej krzemionki na skraju starożytnej delty rzeki. Podobnie jak węglany, ten minerał doskonale zachowuje oznaki starożytnego życia. Jeśli to miejsce okaże się dolną warstwą delty, będzie to szczególnie dobre miejsce do poszukiwania ukrytych pod powierzchnią mikrobiologicznych skamielin.

Opracowano na podstawie:
NASA's Mars 2020 Will Hunt for Microscopic Fossils