Napowietrzne Mobilne Laboratorium
Uniwersytet Śląski w Katowicach uruchomił pierwsze w Polsce laboratorium do badań zanieczyszczeń atmosfery umieszczone w koszu balonu. Napowietrzne Mobilne Laboratorium pozwala prowadzić analizy atmosfery na różnych wysokościach nad ziemią. Uzyskane wyniki pomogą ocenić oddziaływanie zanieczyszczeń na środowisko i zdrowie mieszkańców, a dzięki współpracy z fizykami, matematykami i informatykami umożliwią także modelowanie tego zjawiska.
Skokowe pogorszenie jakości powietrza jest coraz częstszą przyczyną zgonów Polaków. Żeby przeciwdziałać temu zjawisku, powinniśmy oczywiście przede wszystkim dbać o czyste powietrze, ale na etapie pośredniom bardzo ważne jest też zrozumienie samego zjawiska. Obserwacja naziemna tu nie wystarczy, ponieważ to co najistotniejsze dla jego pojęcia dzieje się wysoko ponad naszymi głowami. Projekt Uniwersyteckich Labratoriów Kontroli Atmosfery (ULKA) przynosi taką możliwość.
Dzieki Napowietrznemu Mobilnemu Laboratorium (NML) - czyli balonowi podnoszącemu się dzięki ogrzanemu powietrzu - naukowcy z ULKA mogą obserwować ruchy poziome i pionowe powietrza na różnych wysokościach. Dzięki temu dowiadują się skąd biorą się zanieczyszczenia i mogą lepiej zrozumieć w jaki sposób się przemieszczają. W projekcie biorą udział pracownicy trzech wydziałów Uniwersytetu Śląskiego - Wydziału Nauk o Ziemi, Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska i Wydziału matematyki, Fizyki i Chemii.
Dane dostarczane przez balon nie służą wyłącznie bieżącej obserwacji. Kiedy uda się ich zebrać wystarczająco dużo, możliwe będzie modelowanie ruchów powietrza, a dzięki temu także przedstawienie potencjalnych rozwiązań, systemowo wspierających ochronę przed zanieczyszonym powietrzem.
ULKA i NML to także projekt dydaktyczny. Dzięki niemu studenci i doktoranci opanowują metody i techniki badawcze stosowane przy ocenie stanu środowiska i potencjalnych zagrożeń. A niektórzy z nich będą się także mogli wznieść ponad przeciętne doświadczenia dydaktyczne.
Kordynatorem projektu i opiekunem Napowietrznego Mobilnego Laboratorium jest dr hab. Mariola Jabłońska z Wydziału Nauk o Ziemi.
Artykuł ukazał się w ramach kampanii Uniwersytet Śląski – dla klimatu.
