Przystanek nauka - portal Uniwesytetu Śląskiego w Katowicach

CZĘŚĆ 1

1) Na początek sam solenizant. Urodził się w rodzinie kapłańskiej ok. 385 roku najprawdopodobniej na terenach dzisiejszej Walii. Z pochodzenia był Brytem i nosił celtyckie imię Sucat. Jako szesnastolatek został porwany i sprzedany jako niewolnik do Irlandii, gdzie pracował jako pasterz. Po sześciu latach udało mu się zbiec do Galii i tam przyjął święcenia kapłańskie, pobierając wcześniej naukę i formację z rąk św. Germana z Auxerre. Według tradycji we śnie objawił mu się Chrystus, nakazując nie powrót w rodzinne strony, ale udanie się do Irlandii i tam głoszenie wiary chrześcijańskiej. Działalność misyjną rozpoczął w 431 roku, a w roku następnym odebrał sakrę biskupią – stał się więc biskupem misyjnym. Jego praca zaowocowała ewangelizacją zachodniej, środkowej i północnej części wyspy oraz wprowadzeniem struktur kościelnych (ale trzeba pamiętać, że była to specyficzna, odrębna od Kościoła rzymskiego forma organizacji). Fundował wiele świątyń, m.in. katedrę i klasztor w Armagh na północy Irlandii. Legendy przypisują mu mnóstwo cudów, w tym uwolnienie kraju od plagi wężów. Pod koniec życia, czyli przed ok. rokiem 461 dokonał chrztu Irlandii.

2) Św. Patryk jest czczony w katolicyzmie i prawosławiu, jego relikwie zostały jednak zniszczone przez protestanckich Anglików. Nie patronuje jedynie Irlandii, ale także Nigerii oraz wyspie Montserrat. Do tego terytorium zależnego Wielkiej Brytanii, znajdującego się w karaibskich archipelagu Małych Antyli, wielu Irlandczyków zostało wysłanych na służbę Anglikom w XVII wieku. Obecnie 17 marca jest na Montserrat świętem państwowym. Na wstawiennictwo św. Patryka liczą również mieszkańcy Bostonu. W kulturze zachodniej św. Patryk wspomaga przedstawicieli takich profesji jak fryzjerstwo, bednarstwo, kowalstwo, górnictwo, ponadto inżynierów i upadłych na duchu oraz jest opiekunem zwierząt domowych.

3) Symbolem zarówno biskupa, jak i całej Szmaragdowej Wyspy jest trójlistna koniczyna, dzisiaj będąca już właściwie znakiem towarowym rozpoznawanym na całym świecie. Koniczyna rośnie obficie na terytorium Irlandii, a swoją nazwę – angielskie słowo shamrock – wzięła od irlandzkiego wyrazu seamair óg. Koniczyna łączona jest z postacią duchownego już od wielu wieków, a przyczyny upatruje się w tradycyjnych podaniach, w których święty na podstawie tej właśnie rośliny tłumaczył chrystianizowanym mieszkańcom Irlandii naturę trójcy świętej. Historycy jednak jako pierwsze powiązanie naszego bohatera z przyjemną rośliną przywołują drobne monety bite na wyspie w XVII wieku, tzw. „St. Patrick halfpennies”, na których widniał wizerunek św. Patryka z koniczyną w ręce nauczającego pogański lud. Możliwe więc, że to powiązanie zostało spopularyzowanie ponad tysiąc lat po śmierci świętego, niemniej skojarzenie funkcjonuje już bardzo mocno w świadomości nie tylko irlandzkiej. 

4) Równie mocne skojarzenie z Irlandią budzi kolor zielony, choć to tylko jedna z barw flagi Republiki Irlandii (obok bieli i pomarańczy), a zieleń nie występuje też ani na fladze północnej prowincji Ulster, ani na fladze (od roku 1972 nieoficjalnej) Irlandii Północnej jako części składowej Zjednoczonego Królestwa. Bez zielonego koloru nie sposób sobie jednak wyobrazić strojów sportowych irlandzkich piłkarzy czy rugbystów. Do końca nie wiadomo, jak i dlaczego właśnie zieleń zyskała tak uprzywilejowaną pozycję. Najczęściej używanym kolorem „narodowym” był niegdyś niebieski – po włączeniu Irlandii do korony angielskiej w 1542 roku król Henryk VIII nadał nowym obszarom flagę, na której widniała złota harfa na dość ciemnym niebieskim tle. Wcześniej natomiast suweren Irlandii posługiwał się błękitnym sztandarem z trzema złotymi koronami. Oficjalna flaga pozostała niebieska aż do roku 1801, ale zieleń zyskała na znaczeniu już pod koniec 1. połowy XVII wieku w czasach irlandzkiej wojny konfederackiej (1641–1648), w trakcie której katolicka szlachta i duchowieństwo walczyło z protestanckimi osadnikami z Anglii i Szkocji. Nowożytnych źródeł umiłowania zieleni trzeba upatrywać najpewniej w XIX stuleciu, kiedy rodziła się irlandzka świadomość narodowa i republikańska, a kolor zielony znakomicie kontrastował z różnymi odcieniami czerwonego i niebieskiego kojarzonymi jednoznacznie z brytyjskim okupantem. Ma to odbicie w układzie kolorystycznym obecnej flagi Republiki Irlandzkiej, gdzie zieleń symbolizuje ducha republikańskiego i katolicyzm, protestantyzm reprezentuje kolor pomarańczowy, a biel po środku oznacza pokój pomiędzy dwoma wyznaniami.

Zobacz także: Dzień Świętego Patryka: 7 rzeczy o Irlandii – część 2