Dzień Nauki Polskiej
19 lutego obchodzimy Dzień Nauki Polskiej. Nowe święto państwowe zostało ustanowione w rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika.
Dzień Nauki Polskiej ma być wyrazem uznania dla dokonań polskich naukowców. Jako datę corocznych obchodów wyznaczono 19 lutego – dzień urodzin Mikołaja Kopernika, w uznaniu jego wybitnych zasług na polu astronomii. Święto ma stanowić inspirację do pójścia w ślady wybitnych polskich badaczy i wzmocnić zainteresowanie nauką.
W uzasadnieniu ustawy wprowadzającej Dzień Nauki Polskiej ustanowienie nowego święta państwowego "stanie się wyrazem najwyższego uznania dla dokonań rodzimych naukowców w ponad 1000-letniej historii naszego narodu i państwa". Projektodawcy zaznaczyli, że przez stulecia nauka stanowiła kluczowy impuls do rozwoju intelektualnego, społecznego i gospodarczego. "Działo się tak również w okolicznościach dla naszego narodu skrajnie trudnych. Podczas niszczących wojen, rozbiorów i okupacji nauka odgrywała istotną rolę w kształtowaniu kolejnych pokoleń polskich elit poczuwających się do odpowiedzialności za los wspólnoty" – przypomnieli autorzy ustawy.
Podkreślili, że odkrycia polskich badaczy nieraz wywierały przemożny wpływ na bieg dziejów całej ludzkości. Wśród najwybitniejszych rodzimych naukowców wskazano oprócz Mikołaja Kopernika również Jana Heweliusza, Ignacego Łukasiewicza, Karola Olszewskiego, Zygmunta Wróblewskiego, Marię Skłodowską-Curie, Henryka Arctowskiego, Ludwika Hirszfelda, Jana Czochralskiego i Stefana Banacha. "Teoria heliocentryczna, lampa naftowa czy odkrycie radu i polonu to tylko kilka przykładów licznych osiągnięć Polek i Polaków będących najlepszą wizytówką naszego kraju" – czytamy w uzasadnieniu ustawy.
Warto przy tej okazji dodać, że w Polsce mamy 81,5 tys. badaczy. Naukowcy ci zatrudnieni są w 645 podmiotach: 132 uczelniach publicznych, 248 uczelniach niepublicznych, 115 instytutach badawczych, 77 jednostkach naukowych PAN, 16 uczelniach kościelnych, 3 instytutach międzynarodowych i 54 innych jednostkach. Najwięcej, bo 62 tys. badaczy zatrudnionych jest na uczelniach publicznych. W instytutach badawczych pracuje 7,6 tys. takich osób. W jednostkach naukowych PAN jest to 5,4 tys. badaczy, a na uczelniach niepublicznych – 3,9 tys. Uczelnie kościelne zatrudniają 1,3 tys. badaczy. Z porównania danych wynika, że liczba badaczy nieznacznie spadła: z 88 tys. w 2016 roku do 81 tys. w 2018 roku. Jako badaczy Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego traktuje w tym zestawieniu pracowników, którzy – na potrzeby ewaluacji naukowej swojej placówki – podpisali oświadczenie, że prowadzą działalność naukową w danym podmiocie. Gdyby jednak za naukowców uznać osoby ze stopniem lub tytułem naukowym, to takich osób jest w Polsce 86 tys. Osób z samym stopniem doktora jest w Polsce ponad 54 tys., doktorów habilitowanych mamy ok. 21 tys., a profesorów ok. 10 tys. Do miana badaczy pretenduje też wielu studentów i doktorantów. Studentów jest w Polsce w sumie 1,2 mln, co oznacza, że studiuje teraz niemal co trzydziesty Polak. 3/4 studentów (893 tys.) to studenci uczelni publicznych. Na uczelniach niepublicznych studiuje 314 tys. osób, a na kościelnych – prawie 16 tys. osób.
Liczba studentów systematycznie spada. W 2016 roku było ich o prawie 100 tys. więcej (1,3 mln) niż w 2018. Ponadto w Polsce mamy też 39 tys. doktorantów. Ich liczba również spadła w ciągu ostatnich dwóch lat – w 2016 roku było ich 43 tys.
Źródło:
PAP - Nauka w Polsce
