Czy dinozaury mogły jeść ziemniaki?
W Kalifornii odkryto skamielinę owocu datowaną na 80 milionów lat. Z tego wynika, że rośliny kwitnące będące przodkami kawy, pomidorów, ziemniaków i mięty mogły porastać lasy deszczowe już w okresie kredy.
Dziś rośliny z grupy astrowych obejmują ponad 80 tys. gatunków roślin kwitnących, jednak stosunkowo niewiele wiemy o czasie ich pojawienia się. Dotyczy to zwłaszcza zróżnicowanego kladu lamiidów, który obejmuje połowę grupy astrowców. Skamieniały owoc lamiida dostarcza ważnych dowodów makroskopowych wskazujących, że lamiidy wyodrębniły się co najmniej 80 mln lat temu i rzuca światło na potencjalne istnienie kredowych ekosystemów przypominających dzisiejsze lasy deszczowe.
Profesor Brian Atkinson z University of Kansas opublikował niedawno w czasopiśmie „Nature Plants” wyniki badań nad rośliną kopalną nazwaną przez niego Palaeophytocrene chicoensis. Naukowiec stwierdził, ze odkrycie tej rośliny kopalnej przesuwa znane początki lamiidów do kredy. Skamielina należy do grupy lian, które są drzewiastymi pnączami porastającymi lasy deszczowe. Odkrycie pokazuje, że ta grupa roślin kwitnących pojawiła się bardzo wcześnie w zapisie kopalnym. Istniały wprawdzie pewne hipotezy, że były one obecne w okresie kredy, ale dotąd nie było jednoznacznych dowodów.
Okres, na który datuje się odkrytą roślinę, to czas, kiedy lasy przechodziły z bycia zdominowanym przez rośliny nagonasienne, takie jak rośliny iglaste, do bycia zdominowanym przez rośliny kwitnące. Wiadomo, że owo przejście następowało na pewno w okresie później kredy. Wciąż jednak potrzebne są dowody pokazujące, jak uformowały się takie ekosystemy, jak lasy deszczowe, które dziś obejmują ponad połowę gatunków roślin. Znaleziona skamielina pokazuje, że zróżnicowana grupa roślin, jaką są lamiidy, była starsza niż wcześniej sądzono, a ekosystemy kredy na zachodnim wybrzeżu Ameryki Północnej mogły przypominać strukturalnie złożone lasy deszczowe.
Dobrze zachowana skamielina została odkopana już w latach 90. XX wieku przez ekipy budowlane budujące domy w pobliżu Granite Bay w Sacramento w Kalifornii. Znajdująca się w pokładach formacji Chico związanej z kampanem (piątą z sześciu epok późnej kredy) skamielina została zebrana przez Richarda Hiltona i Patricka Antuzziego z Sierra College i umieszczona w Muzeum Historii Naturalnej Sierra College. Atkinson spędził wiele lat na poszukiwaniu lamiidów z okresu kredy, aż wreszcie dotarł do tego znaleziska. Był zdumiony różnorodnością roślin, które badacze wykopali w tym miejscu. Gdy ujrzał skamieniały owoc, od razu rozpoznał, że należy do rodziny lamiidów zwanej Icacinaceae, która jest dobrze znana w młodszych, postkredowych osadach – po zdarzeniu masowego wymierania. Występuje masowo, ale dotąd nie udało się zidentyfikować wcześniejszych skamieniałości należących do tej rodziny.
Aby potwierdzić swoje przypuszczenia na temat skamieliny, Atkinson musiał przyjrzeć się jej bliżej. Badał struktury skamieniałego owocu za pomocą mikroskopii świetlnej, co pozwoliło mu wygenerować piękne zdjęcia okazu. Analizując układ grzbietów, wżerów, rzędów i bulw badacz mógł dokonać porównań z wcześniej opisanymi skamieniałościami, aby prawidłowo umiejscowić go w drzewie genealogicznym. Praca stanowiła wyzwanie dla Atkinsona, ponieważ nigdy nie opisywał „skamieniałości kompresyjnej” tego rodzaju. Był przyzwyczajony do pracy nad skamieniałościami, które zachowują się w innym trybie zwanym „permineralizacją”. Po umieszczeniu skamieniałej rośliny w obrębie rodzaju Palaeophytocrene, Atkinson nazwał gatunek chicoensis, od formacji Chico, w której został znaleziony.
Jego odkrycie dowiodło, że jedna z najbardziej zróżnicowanych grup roślin kwitnących przetrwała kataklizm, który zabił dinozaury, aby wyewoluować w tysiące znanych współczesnych gatunków, w tym istotne dla ludzkości rośliny uprawiane na żywność. Naukowiec badał także epizody ewolucyjne roślin kwitnących w okresie kredy, kiedy różnorodność tych roślin, można powiedzieć, eksplodowała. Jego badania będą służyły lepszemu zrozumieniu tego, jak powstała współczesna różnorodność biologiczna i jak poradzi sobie w przyszłości ze zmianami klimatu.
Opracowano na podstawie:
A fossil fruit from California shows ancestors of coffee and potatoes survived cataclysm that killed the dinosaurs
Icacinaceae fossil provides evidence for a Cretaceous origin of the lamiids
