Czy codzienne palenie papierosów wpływa na kurczenie się mózgu?
Badanie, w którym wzięło udział ponad 28 000 osób, potwierdza tezę, że codzienne palenie papierosów kurczy mózg.
Naukowcy odkryli już wcześniej, że ludzie, którzy palą papierosy, mają zwykle mniejsze mózgi pod względem objętości w porównaniu z osobami niepalącymi. Nie było jednak jasne, czy palenie powoduje kurczenie się mózgu, czy też osoby o mniejszych mózgach częściej zaczynają palić. Teraz naukowcy dostarczają mocnych dowodów na to, że palenie przyczynowo zmniejsza mózg. Badanie na ten temat zostało opisane w nowym raporcie opublikowanym 28 kwietnia 2023 roku w bazie danych preprint medRxiv. Warto dodać, że raport nie został jeszcze zweryfikowany.
„To bardzo ważne badanie”– stwierdził Dajiang Liu, który bada genetykę ryzyka palenia w Penn State College of Medicine i nie był zaangażowany w raport. „Praca jest prowadzona rygorystycznie, a jej wynik jest ważny z punktu widzenia zdrowia publicznego” – dodaje.
Naukowcy przeanalizowali dane obrazowania mózgu z brytyjskiego Biobanku, ogromnego repozytorium danych genetycznych i zdrowotnych od uczestników z Wielkiej Brytanii. Oprócz skanów mózgu zespół przeanalizował zgłaszane przez uczestników nawyki związane z paleniem, zebrane w ankietach. Uczestnicy wypełnili te ankiety dwukrotnie, raz w latach 2006-2010 i ponownie w latach 2012-2013. W drugim oknie czasowym mózgi uczestników zostały również zobrazowane przy użyciu metody zwanej rezonansem magnetycznym (MRI).
Naukowcy odkryli, że w porównaniu z osobami, które nie paliły codziennie, uczestnicy, którzy palili papierosy każdego dnia w momencie przed wykonaniem zdjęcia, mieli mniejsze mózgi o średnio 7,1 centymetra sześciennego.
Ta różnica w objętości mózgu obejmowała zmniejszenie o 5,5 cm3 istoty szarej mózgu, która zawiera masywne ciała komórek mózgowych lub neuronów. Codzienne palenie w pewnym momencie w przeszłości wiązało się również ze spadkiem o 1,6 cm3 istoty białej mózgu, która obejmuje długie izolowane przewody łączące ze sobą neurony.
Następnie naukowcy odkryli, że wśród byłych codziennych palaczy uczestnicy, którzy palili intensywniej, wykazywali jeszcze większe różnice w objętości istoty szarej. Każdy dodatkowy wypalony „paczkorok” – miara odpowiadająca paleniu jednej paczki dziennie przez rok – wiązał się ze zmniejszeniem objętości istoty szarej o średnio 0,15 cm3. Ta zależność „dawka-reakcja” potwierdza pogląd, że palenie przyczynowo zmniejsza objętość mózgu.
Intensywne palenie papierosów, co ciekawe, nie wpłynęło znacząco na ich objętość istoty białej.
Dalsze analizy wykazały, że osoby, które rzuciły palenie na dłużej, miały nieco więcej istoty szarej w mózgu, w porównaniu z tymi, które rzuciły palenie niedawno. Sugeruje to, że rzucenie palenia może nieznacznie odwrócić spadek objętości mózgu. Na przykład rzucenie palenia o dodatkowy rok wcześniej wiązało się ze wzrostem objętości istoty szarej o 0,09 cm3 wśród byłych palaczy, którzy palili papierosy codziennie.
Naukowcy zbadali również dane genetyczne uczestników, aby sprawdzić, czy warianty genów, które wpływają na ryzyko palenia, mogą być powiązane z różnicami w objętości istoty szarej. Odkryli, że osoby z wyższym ryzykiem genetycznym częściej paliły w przeszłości, ale ich genetyka, w izolacji, nie była powiązana z objętością istoty szarej. Zamiast tego historia codziennego palenia była silnie związana z objętością istoty szarej, co potwierdza pogląd, że palenie napędza zmiany.
Ponieważ kurczenie się mózgu jest związane z chorobami neurologicznymi, takimi jak choroba Alzheimera, ustalenie związku przyczynowego między paleniem a spadkiem objętości mózgu pogłębia nasze zrozumienie, czy palenie bezpośrednio napędza te choroby. Dalsze eksperymenty pomogą potwierdzić związek przyczynowy między paleniem a rozmiarem mózgu oraz skuteczność leków, które mogą potencjalnie pomóc w zapobieganiu utracie tkanki mózgowej.
Opracowano na podstawie: www.livescience.com/health/neuroscience/daily-smoking-linked-to-brain-shrinkage-in-massive-study
