Jesteś tutaj

Sztuczna inteligencja w świecie nauki może zrobić duże zamieszanie. Są jej zwolennicy i przeciwnicy. Czy powinniśmy wykorzystywać AI w prowadzaniu badań?

Niektórzy z największych na świecie wydawców czasopism akademickich zakazali lub ograniczyli swoim autorom możliwości korzystania z zaawansowanego chatbota ChatGPT. Ponieważ bot wykorzystuje informacje z internetu do udzielania bardzo „sensownych” odpowiedzi na pytania, wydawcy obawiają się, że niedokładne lub plagiatowe prace mogą trafić na strony literatury akademickiej.

Kilku badaczy wymieniło już chatbota jako współautora badań akademickich. Z tego powodu niektórzy wydawcy zdecydowali się na zakaz tej praktyki. Redaktor naczelny „Science”, jednego z czołowych pism naukowych na świecie, poszedł za tym przykładem i zakazał wykorzystywania tekstów wygenerowanych przez AI w nadesłanych artykułach.

Nic dziwnego, że wykorzystanie takich chatbotów jest przedmiotem zainteresowania wydawców akademickich. Dla przykładu badania pokazują, że ChatGPT można wykorzystać do napisania artykułu finansowego, który zostałby zaakceptowany w czasopiśmie akademickim. Chociaż bot w niektórych obszarach działał lepiej, dokładne przeredagowanie artykułu pozwala przezwyciężyć ograniczenia programu w oczach recenzentów czasopism.

Jednakże wielu naukowców uważa, że wydawcy i badacze niekoniecznie powinni postrzegać ChatGPT jako zagrożenie, a raczej jako potencjalnie ważną pomoc w badaniach — niedrogiego lub nawet bezpłatnego asystenta elektronicznego.

Ciekawy eksperyment został przeprowadzony przez naukowców portalu phys.org. Poprosili oni ChatGPT o wygenerowanie standardowych czterech części badania: pomysłu na badanie, przeglądu literatury (ocena wcześniejszych badań akademickich na ten sam temat), zestawu danych oraz sugestii dotyczących testowania i badania.

Mocne i słabe strony ChatuGPT

Naukowcy pomoc ChatuGPT w różnych etapach badawczych ocenili w różny sposób. Pomysły na badania i zbiór danych były zazwyczaj wysoko oceniane. Niższa, ale nadal akceptowalna, była ocena przeglądów literatury i sugestii dotyczących testów.

Podejrzewano przy tym, że ChatGPT jest szczególnie silny w pobieraniu zestawu tekstów zewnętrznych i ich łączeniu (istota pomysłu badawczego) lub w braniu łatwych do zidentyfikowania sekcji z jednego dokumentu i dostosowywaniu ich (przykładem jest podsumowanie danych – łatwo identyfikowalny „fragment tekstu” w większości badań naukowych).

Względna słabość platformy ujawniała się, gdy zadanie było bardziej złożone – gdy proces koncepcyjny składał się ze zbyt wielu etapów. Przeglądy literatury i testy zwykle mieszczą się w tej kategorii. ChatGPT był dobry w niektórych z tych kroków, ale nie we wszystkich. Wydaje się, że zostało to zauważone przez recenzentów.

Implikacje etyczne ChatuGPT

ChatGPT to narzędzie. Badania wykazują, że przy pewnej ostrożności można go wykorzystać do wygenerowania akceptowalnego pomysłu na badanie. Nawet bez opieki naukowca generuje wiarygodną pracę. Ma to pewne wyraźne implikacje etyczne. Integralność badań jest istotnym problemem w środowisku akademickim, a strony internetowe, takie jak RetractionWatch przekazują stały strumień fałszywych, splagiatowanych i po prostu błędnych badań naukowych. Czy ChatGPT może jeszcze bardziej pogorszyć ten problem?

Najbardziej trafną odpowiedzią jest słowo „może”. Niemniej nie da się wsadzić dżina z powrotem do butelki. Technologia też będzie tylko lepsza (i to szybko). Jak dokładnie możemy uznać i kontrolować rolę ChatGPT w badaniach? Właśnie nad tym pytaniem powinna się skupiać debata naukowców.

Na razie wydaje się, że badacze powinni postrzegać ChatGPT jako pomoc, a nie zagrożenie. Może to być szczególnie pomocne dla grup naukowców, którym brakuje środków finansowych na tradycyjną (ludzką) pomoc badawczą: badaczy gospodarek wschodzących, doktorantów i naukowców rozpoczynających karierę. Jest po prostu możliwe, że ChatGPT (i podobne programy) mogą pomóc zdemokratyzować proces badawczy.

Badacze muszą jednak zdawać sobie sprawę z zakazu jego stosowania przy przygotowywaniu artykułów w czasopismach. Oczywiste jest, że istnieją drastycznie różne poglądy na temat tej technologii, więc należy z niej korzystać ostrożnie.

Opracowano na podstawie: phys.org/news/2023-01-chatgpt-ai-academic-papers-good.html

Robot ze sztuczną inteligencją
Słowa kluczowe (tagi):