Astronomiczna jesień
23 września (2019), dokładnie o godzinie 9:50 (czasu środkowoeuropejskiego) Słońce przejdzie przez punkt Wagi. Od tego momentu dzień będzie krótszy na półkuli północnej niż na półkuli południowej. Zacznie się jesień. Przy tej okazji Przystanek Nauka wyjaśnia kilka astronomicznych niejasności.
Pojęcie równonocy jesiennej może być nieco mylące – dzień wcale jest równy nocy, chyba, że jesteśmy na równiku. U nas dzień 23 września potrwa 12 godzin i 18 minut. Jeżeli zleży nam szczególnie na tej równości, to będzie miała miejsce już za kilka dni – 27 września (2019) wschód nastąpi o godzinie 6:35, a zachód o 18:34 (w Katowicach). Przejście Słońca przez punkt Wagi oznacza przede wszystkim, że odtąd – aż do równonocy wiosennej – to południowa półkula będzie bardziej nasłoneczniona niż północna.
Punkt Wagi
Miejsce na nieboskłonie, które nazywamy punktem Wagi, to jeden z dwóch punktów stycznych najważniejszych okręgów związanych z ruchem Ziemi (obrazek obok) – równika niebieskiego i ekliptyki, czyli, ujmując to najprościej, śladu po ruchu obrotowym naszej planety i jej ruchu obiegowym wokół Słońca. Pierwszy dzień jesieni jest więc jednym z dwóch dni w roku, kiedy te dwa ruchy wydają się jednolite, tak jakby Ziemia kręciła się wokół własnej osi w tej samej płaszczyźnie, w której obraca się wokół Słońca. Słońce świeci wtedy nad równikiem pod kątem 90 stopni, a obie półkule są równie mocno, sprawiedliwie oświetlone.
Nazwa – punkt Wagi – to też świetny punkt wyjścia do opowiedzenia historii astrologii. Kiedy starożytni astronomowie obserwowali i nazywali równonoc, zauważyli, że w tym samym czasie Słońce świeci tam, gdzie w nocy widać gwiazdozbiór Wagi. Od tego czasu minęło jednak jakieś trzy tysiące lat i obserwowany nieboskłon wyraźnie się przesunął za sprawą zjawiska precesji, czyli, potocznie mówiąc, zataczania się osi obrotu Ziemi (nasza planeta nie kręci się wcale tak doskonale, jak czasem nam się wydaje). To, co kiedyś działo się na planie gwiazdozbioru Wagi, dziś w tle ma Pannę.
Warto dodać, że te same obserwacje starożytnych przyczyniły się do powstania Zodiaku i horoskopów. I dziś obarczone są tym samym błędem. Dla przykładu, kiedy mówimy, że rozpoczyna się znak Barana (20 marca), to faktycznie Słońce świeci jeszcze w gwiazdozbiorze Ryb, a „prawdziwy” znak Barana zacznie się prawie miesiąc później, 18 kwietnia. Ot, jeszcze trochę zamieszania do horoskopowych przesądów. Dodajmy, że zmiana jest cykliczna i jeden cykl, zwany rokiem platońskim, trwa około 25,800 lat.
Źrodła: PAP. Nauka w Polsce. Dlaczego punkt Wagi nie leży w gwiazdozbiorze Wagi?
Dane - Wikipedia
