Międzynarodowy Dzień Ptaków
1 kwietnia przypada Międzynarodowy Dzień Ptaków, (ang. International Bird Day). Święto obchodzone jest corocznie od 1906 roku, a ustanowione zostało podczas ratyfikacji Konwencji o Ochronie Ptaków Pożytecznych dla Rolnictwa (1902 r.). Obchody tego dnia koordynuje BirdLife International – ogólnoświatowa federacja organizacji pozarządowych zajmujących się ochroną ptaków, której partnerem w Polsce jest Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków.
Według naukowców, na Ziemi żyje ok. 50 miliardów ptaków. Szacuje się, że to ok. 9700 gatunków, z czego w Polsce można spotkać w stanie dzikim aż 421 różnych gatunków. W swoich badaniach naukowcy korzystali z bazy eBird. Zawiera ona prawie miliard wpisów na temat ptaków, które udało się zaobserwować. Najliczniej występującym ptakiem na naszej planecie wciąż jest... wróbel zwyczajny. Ptaków tego gatunku żyje na Ziemi aż 1,6 miliarda. Niewiele mniej, bo 1,3 miliarda liczy populacja szpaka zwyczajnego, mew dalawarskich jest 1,2 miliarda, a dymówki 1,1.
W 2020 roku Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków opublikowało nową edycję Czerwonej listy ptaków Polski (poprzednia krajowa czerwona lista analizująca status gromady ptaków została opublikowana w roku 2002). Czerwone listy to opracowania szacujące ryzyko zagrożenia wymarciem taksonów poddanych analizie. Wyniki czerwonych list są jednym z głównych elementów budowania strategii ochrony gatunków rzadkich i zagrożonych – zarówno globalnie, jak i na poziomie regionalnym. Wyniki aktualnej edycji Czerwonej listy ptaków Polski nie napawają optymizmem. W ciągu ostatnich 200 lat w Polsce wymarło 16 gatunków ptaków, a liczba ta niemal podwoiła się od czasu wydania poprzedniej czerwonej listy. Kolejnych 47 gatunków zagrożonych jest wymarciem – o 30% więcej niż dwie dekady temu. Aż 12 spośród nich zakwalifikowano jako krytycznie zagrożone – ich przetrwanie w naszym kraju wisi na przysłowiowym włosku. Wśród gatunków, które po raz pierwszy wskazywane są jako zagrożone w naszym kraju, są m.in. płaskonos, mewa siwa, zausznik czy błotniak łąkowy, ale także tak dobrze znane ptaki jak głowienka, gawron oraz słowik szary. Najbardziej zagrożone grupy ptaków to siewkowe i blaszkodziobe, gdzie odpowiednio aż 70% i 61% gatunków wymaga szczególnej ochrony. Dominujące typy siedlisk, w których występują ptaki zagrożone, to mokradła i łąki w dolinach rzek, zbiorniki wodne i rzeki, a także wybrzeże morskie. Zagrożone ptaki wyraźnie częściej i liczniej występują we wschodniej Polsce.
Udział gatunków zagrożonych w kraju jest wyższy niż w Europie i w skali globalnej. Dodatkowo, w porównaniu z poprzednią edycją czerwonej listy, znacznie (o 30%) zwiększyła się liczba gatunków zagrożonych i niemal podwoiła się liczba gatunków wymarłych. Kluczowym działaniem pozwalającym efektywnie przeciwdziałać powiększaniu się puli gatunków zagrożonych i wymarłych jest ochrona siedlisk. Trzy najistotniejsze zadania w tym zakresie to zaprzestanie działań powodujących niszczenie naturalnych dolin rzecznych i mokradeł, modyfikacja Wspólnej Polityki Rolnej, aby w większym zakresie realizowała cele środowiskowe, a także dostosowanie gospodarki leśnej do wymogów siedliskowych gatunków zagrożonych i rzadkich.
Opracowano na podstawie:
Czerwona lista ptaków Polski
