Przystanek nauka - portal Uniwesytetu Śląskiego w Katowicach

Lądolód grenlandzki jest drugim największych skupiskiem świeżej wody na całej kuli ziemskiej, większa jest tylko Antarktyda. Jego powierzchnia rozciąga się na ponad 1 700 000 kilometrów kwadratowych, co zajmuje około 80 procent powierzchni Grenlandii. Objętość lądolodu to 2 800 000 kilometrów sześciennych i gdyby taka masa wody całkowicie stopniała, to poziom mórz i oceanów podniósłby się globalnie o 7,2 metra.

Co roku latem pokrywa lądowa Grenlandii topnieje do pewnej granicy, po to by zimą odbudować się do stanu z początku lata. Tak przynajmniej ten cykl wyglądał dotąd. Od pewnego czasu obserwuje się jednak pewną nierównowagę – więcej lodu topnieje niż przybywa zimą. W tym roku – jak informują duńscy badacze – na Grenlandii mamy do czynienia z „masowym topnieniem” porównywalnym z najpoważniejszym dotąd w tym zakresie rokiem 2019. Przyczyną są rekordowo wysokie temperatury, sezonowo przewyższające wieloletnią średnią nawet o 10 stopni Celsjusza.

Globalny wzrost średniej temperatury powietrza ma szczególnie silne oddziaływanie na obszar arktyczny. W czasie lipcowych upałów pokrywa lodowa pokrywające arktyczne terytorium największej wyspy na świecie topnieje z prędkością ośmiu miliardów ton wody dziennie, czyli z dwukrotnie większą szybkością niż zwykle o tej porze roku. Informują o tym autorzy strony internetowej Polar Portal (http://polarportal.dk/), duńscy naukowcy, zajmujący się obserwacją zmian pokryty lądowej na Grenlandii.

Duński Instytut Meteorologiczny informował w ostatnich dniach o temperaturach powyżej 20 stopni Celsjusza, czyli ponad dwukrotnie wyższych niż zwykła letnia temperatura na północy wysypy. W porcie lotniczym Nerlerit Inaat na wschodnim wybrzeżu środkowej Grenlandii zanotował w ostatni czwartek (26 lipca 2021) temperaturę 23,4 stopnia Celsjusza, najwyższą od czasu prowadzenia pomiarów. Tego samego dnia Polar Portal poinformował o tym, że tylko tego dnia z lądolodu ubyło tyle wody, że mogłaby pokryć całą Florydę pięciocentymetrową warstwą wody.

Jak dotąd największe topnienie grenlandzkiego lodu datuje się na rok 2019, ale lato wciąż trwa i stan na ten moment jest znacznie poważniejszy niż dwa lata temu. Zwiększone topnienie się lądolodu grenlandzkiego rozpoczęło się w latach dziewięćdziesiątych, a od roku 2000 nieustająco przyspiesza. Aktualnie ilość topniejącego lodu jest cztery razy większa niż przed rokiem 2000.

Jak szacunki podane w badaniach opublikowanych na początku tego roku (2021), jeżeli topnienie tego lądolodu będzie postępować tak szybko jak obecnie, to do roku 2100 globalny poziom oceanów wzrośnie od 10 do 18 centymetrów tylko z tego źródła. Gdyby cała pokrywa lodowa Grenlandii stopniała, oceany podniosłyby się o 6 do 7 metrów.

Tegoroczną średnią ratuje relatywnie chłodny początek lata, z deszczami i opadami śniegu na północy wysypy. W związku z tym na razie średnia roczna mieści się w historycznej normie. Tyle, że w ostatnich latach okres topnienia wydłużył się aż do początków września.

Na stronie internetowej Polar Portal badacze klimatolodzy i meteorolodzy dostarczają regularnych informacji na temat aktualnych warunków lądolodu grenlandzkiego. Ze strony można się dowiedzieć jaki zasięg ma aktualnie pokrywa lodowa, jaka jest temperatura powietrza w kilkudziesięciu miejscach pomiaru na obszarze całej wyspy czy wreszcie jak zmieniają się te dane na przestrzeni czasu. Autorzy dostarczają też wielu interesujących informacji na temat lądolodu, gór lodowych, otaczających wyspę i obszaru na jakim zamarznięte jest morze.

Opracowano na podstawie artykułu Heatwave causes massive melt of Greenland ice sheet opublikowanego na portalu Phys.org..