Ile waży życie?
Życie na Ziemi to przede wszystkim rośliny. Gromadzą około 80 procent masy węgla zmagazynowanego we wszystkich organizmach żywych na Ziemi, a właśnie węgiel jest podstawą istnienia wszystkiego, co organiczne. Co ciekawe, grupy najbardziej rzucające się w oczy – jak duże zwierzęta – albo te o największej liczbie gatunków – takie jak stawonogi – wcale nie są istotną częścią ziemskiej biomasy. Człowiek jest ledwie ułamkiem jej promila.
Biosfera, czyli wszystko to, co żywe na Ziemi jest przedmiotem badań całej biologii. Mimo to jednak brakuje wciąż rozeznania w ogólnym składzie tego przedmiotu badań. Dopiero w połowie XX wieku ustalono podział na królestwa, który nas dziś obowiązuje. Ale jakie są proporcje ilościowe między tymi królestwami? Wyniki dostarczone nam przez amerykańskie czasopismo „Proceedings of the National Academy of Sciences” dla wielu mogą się okazać zaskakujące.
Jeśli przyjąć, że węgiel zawarty w organizmach jest wyznacznikiem ich powiązania z życiem, to świat ożywiony na Ziemi waży 550 gigaton, czyli 550 miliardów ton. Z tego zaś 450 gigaton to królestwo roślin. To oznacza, że materia ożywiona na naszej planecie to przede wszystkim rośliny, od drobnych źdźbeł trawy po najwyższe sekwoje. O ile tę proporcję można zaakceptować na podstawie naszych zwykłych doświadczeń i obserwacji, to interesujące robi się to, co jest dalej.
Na drugim miejscu wcale nie znajdują się zwierzęta. Zajmują je bakterie, których masę oszacowano na około 70 gigaton. Za nimi są grzyby – 12 gigaton, a następnie archeony – 8 gigaton – i protisty – 4 megaton. Dopiero po tym, na przedostatnim miejscu przed wirusami, widzimy zwierzęta, których masa węgla to 2 gigatony, a więc zaledwie 0,36 procenta wszystkich organizmów. Mikroświat bakterii i innych jednokomórkowców (w uproszczeniu) znacząco przeważa więc nad makroświatem zwierząt.
Zbliżenie na świat zwierząt także okazuje się całkiem ciekawe. Połowę (masy) tego królestwa stanowią stawonogi, w tym pajęczaki, owady i skorupiaki, a więc zwierzęta, które opanowały praktycznie każde środowisko życia na Ziemi. Ryby co prawda żyją tylko w wodzie, ale ponieważ powierzchnia naszej planety to przede wszystkim woda, to właśnie ryby zajmują drugi miejsce wśród zwierząt, z masą 0,7 gigatony. Te dwie grupy razem tworzą więc 85 procent biomasy wszystkich zwierząt. Na dalszych miejscach stoją niewielkie rozmiarowo, o których obecności często staramy – pierścienice (0,2 GT), mięczaki (0,2 GT) i parzydełkowce (0,1).
I tu zaczyna się dopiero grupa najlepiej nam znana i oswojona. Tyle samo masy ile mają niewielkie wodne parzydełkowce, gromadzi cała trzoda chlewna i inne zwierzęta hodowlane. Jest ich prawie dwa razy więcej niż ludzi. My bowiem – dumny gatunek uważający się za panów świata – zawieramy w sobie jedynie 0,06 gigatony węgla. Pozostałych zwierząt, z którymi czasem kojarzymy cały świat ożywiony, jest jeszcze mniej. Dziko żyjące ssaki to 0,007 gigatony, a wolno żyjące ptaki to 0,002 gigatony, czyli 2 miliony ton.
Naukowcom ze Stanów Zjednoczonych (California Institute of Technology, The State University of New Jersey) i Izraela (Weizmann Institute of Science) trzy lata zajęło zbieranie danych z literatury naukowej. Ich głównym celem nie było jednak ustalenie tego, ile waży życie, ale określenie, które białka występują najobficiej na naszej planecie. Na tym zagadnieniem nadal będą jeszcze pracować – dużym wyzwaniem okazały się drobnoustroje żyjące pod powierzchnią ziemi. Zakończenie badań planują jeszcze na ten rok (2018).
Artykuł źródłowy: The biomass distribution on Earth. „Proceedings of the National Academy of Sciences” https://doi.org/10.1073/pnas.1711842115
Opracowano na podstawie artykułu Plants outweigh all other life on Earth opublikowanego na portalu czasopisma „Science”.
