Przystanek nauka - portal Uniwesytetu Śląskiego w Katowicach

Wielu naukowców, w tym również doktorantów Uniwersytetu Śląskiego, opracowuje nowe pomysły naukowe i rozwiązania techniczne, które często posiadają cechy projektów wynalazczych, w tym przede wszystkim wynalazków i wzorów użytkowych. Na czele Twórców znajdują się naukowcy kierunków ścisłych na wydziałach takich jak: Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii, Wydział Informatyki i Nauki o Materiałach, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska oraz Wydział Nauk o Ziemi. Wszyscy Twórcy opracowujący swoje projekty wynalazcze na pierwszym etapie ścieżki komercjalizacyjnej znajdują wsparcie Biura Rzeczników Patentowych (BRP), które zapewnia skuteczną ochronę prawną tych projektów, a na drugim etapie Biura Współpracy z Gospodarką (BWG) Uniwersytetu Śląskiego. Z kolei na trzecim etapie obejmującym dokładne określenie potencjału komercjalizacyjnego rozwiązania i transfer technologii do gospodarki bierze udział powstała we wrześniu 2014 r. spółka celowa SPIN-US.

Wyróżniamy dwie formy ochrony opracowanego przez Twórców rozwiązania:
- ochronę formalną związaną z uzyskaniem prawa wyłącznego, zwłaszcza patentu na wynalazek, prawa ochronnego na wzór użytkowy, co musi być poprzedzone złożeniem zgłoszenia do Urzędu Patentowego. Taka ochrona gwarantuje monopol prawny na korzystanie z opracowanego rozwiązania;
- ochronę faktyczną polegającą na objęciu danego rozwiązania tajemnicą know-how. Wybór tej formy ogranicza kwestie formalne związane ze zgłoszeniem rozwiązania do UP, natomiast nakłada na Twórców i współpracowników nieodzowny obowiązek zachowania tajemnicy dotyczącej rozwiązania w celu niedopuszczenia do niekontrolowanego przekazu informacji osobom trzecim. Jest to gwarancja tego, że wiedza nt. rozwiązania pozostaje u Twórców i nie będzie udostępniona do wiadomości publicznej.

Wybór formy ochrony zależy od woli Uniwersytetu jako właściciela praw do tych rozwiązań, a w praktyce w dużej mierze uzależniony jest od woli samych Twórców. Wydaje się jednak, że ochrona faktyczna jest najbardziej skuteczna w przypadku rozwiązań, które będzie się dało skutecznie ukryć w tajemnicy (tzn. takich, które nie są łatwe do rozszyfrowania) i jest sensowna tylko dla rozwiązań, co do których Twórcy mają pewność dużego potencjału, a korzystać z nich będzie można przez czas dłuższy niż ten zagwarantowany przez ochronę na drodze formalnej (do 20 lat dla wynalazku i 10 lat dla wzoru użytkowego).

Ujawnienie wiedzy know-how osobom trzecim jest możliwe poprzez zawarcie Umowy (np. licencji) know-how, w której odbiorcę tej wiedzy również zobowiąże się do zachowania tajemnicy. Zaletą ochrony faktycznej jest to, że zdobycie wiedzy nt. rozwiązania chronionego na tych zasadach jest dosyć trudne, ale legalne uzyskanie tej wiedzy od uprawnionego gwarantuje otrzymanie pakietu pełnej informacji dotyczącej rozwiązania. Ochroną formalną mogą być objęte otrzymane wyniki badań naukowych, jednak wymaga to konsekwentnego przestrzegania zasad zachowania tajemnicy know-how przez cały zespół Twórców biorących udział w badaniach. Zapewnienie prawnej ochrony rozwiązania daje uprawnionemu możliwość jego komercjalizacji, na przykład poprzez udzielenie licencji, czyli upoważnienia do korzystania z takiego rozwiązania. Udzielenie takiej licencji może wiązać się z uzyskaniem opłat z tytułu udostępnienia rozwiązania Licencjobiorcy.

Uniwersytet Śląski poprzez BRP i BWG wspiera naukowców w rozmowach z przedsiębiorcami zainteresowanymi zakupem licencji, jako przykładu możliwej formy komercjalizacji, a także pomaga w tworzeniu umów licencyjnych i know-how dla wybranych projektów wynalazczych.

Zapraszamy do kontaktu z Biurem Rzeczników Patentowych i biurem Współpracy z Gospodarką:

Biuro Rzeczników Patentowych

ul. Bankowa 12
40-007 Katowice
Osoba do kontaktu: koordynator Biura, rzecznik patentowy mgr Mariusz Grzesiczak
tel.  32 359 11 45
e-mail: mariusz.grzesiczak@us.edu.pl

Biuro Współpracy z Gospodarką Uniwersytetu Śląskiego

ul. Bankowa 12
40-007 Katowice
tel. 23 359 20 81
e-mail: transfer@us.edu.pl
https://transfer.us.edu.pl