Jesteś tutaj

22 kwietnia obchodzimy Światowy Dzień Ziemi. Święto ma na celu promowanie postaw proekologicznych w społeczeństwie oraz budowanie wspólnej odpowiedzialności za naszą planetę. Dzień Ziemi 2022 przebiega pod hasłem "Inwestujmy w naszą planetę".

W latach 60. XX wieku Stany Zjednoczone ogaręły protesty przeciwko trwającej wojnie w Wietnamie, która toczyła się od połowy lat 50. (1955–1975). Nucąc pieśni Johna Lennona, wielu młodych Amerykanów wierzyło, że możliwy jest lepszy świat tu i teraz. Chcieli żyć w zgodzie z naturą, w pokoju i braterstwie. Kwestie ekologicznie nie były jeszcze tematem doniesień prasy i codziennych rozmów, klasa średnia uciekała wielkimi samochodami do domów poza miastem, a nielimitowany smród fabryk uchodził za zapach dobrobytu. Ustanowienie Dnia Ziemi zaproponował senator Partii Demokratycznej Gaylord Nelson, przejęty degradacją środowiska naturalnego, zwłaszcza masowymi wyciekami ropy u wybrzeża Kalifornii. Pomysł Nelsona trafił na żyzny grunt. Na zajęcia nie poszły miliony uczniów i studentów, domagając się walki z wyciekami ropy, trującymi fabrykami i elektrowniami, toksycznymi odpadami i zanikiem dzikiego życia.

Pierwszy Dzień Ziemi obchodzono 22 kwietnia 1970 roku i zakończył się dużym sukcesem między innymi dzięki temu, że ideą zarazili się młodzi ludzie aktywnie walczący o pokój i lepszy świat. Na jednym placu w Waszyngtonie zgromadziło się 200 tys. ludzi, a na ulice miast całego kraju wyszło 20 milionów ludzi domagających się troski o środowisko. Uznaje się, że tego dnia narodził się ruch ekologiczny, który kontynuując protesty sprawił, że politycy musieli zająć się po raz pierwszy tak oczywistymi z dzisiejszej perspektywy tematami, jak czystość wód i powietrza. W następnej dekadzie żądania ruchu przyniosły konkretne efekty – uchwalono pierwsze ustawy chroniące środowisko: Clean Water Act i Clean Air Act, powstała państwowa instytucja zajmująca się monitorowaniem zanieczyszczeń.

Dzień Ziemi organizowany był w różnych krajach, lecz w pełni globalny stał się dopiero w 1990 roku. Zmobilizował wówczas 200 milionów ludzi w 141 państwach i otworzył drogę do Szczytu Ziemi ONZ w 1992 roku w Rio de Janeiro. W 2000 roku głównym tematem stały się zmiany klimatyczne, organizatorzy Dnia Ziemi walczyli o uznanie wagi problemu i zaprzestanie jego negowania przez polityków, domagali się natychmiastowego ograniczenia emisji CO2 i przejścia gospodarek świata na odnawialne źródła energii.

Budownictwo odpowiada za 1/3 emisji gazów cieplarnianych na świecie, dlatego przy tej okazji można promować wprowadzanie tzw. efektywności energetycznej, czyli różnych rozwiązań mających na celu zmniejszenie zużycia prądu i ciepła, a co za tym idzie, redukcję emisji. Rozwiązania takie można też promować w skali lokalnej, na przykład zapewniając lepszą termoizolację budynków, monitorując konsumpcję energii i wyłączając urządzenia pracujące w trybie stand by, tworząc zielone ogrody na dachach budynków czy wspierając tworzenie budynków pasywnych. 

Drugi temat to energetyka. Świat staje przed wyzwaniem przejścia od rozwiązań z czasów scentralizowanego społeczeństwa przemysłowego XX wieku do godnych mobilnego i sieciowego społeczeństwa XXI wieku Odnawialnych Źródeł Energii (OZE). Szczególnie w Polsce temat wydaje się na czasie, gdyż politycy są ciągle skupieni na przestarzałych kopalnych źródłach energii jak węgiel, gaz łupkowy czy związane z największym ryzykiem elektrownie atomowe. Tymczasem w Niemczech już 20% energii pochodzi z OZE, a rząd od kilkunastu lat wspiera drobne przydomowe wytwórnie prądu i ciepła. Światowy Dzień Ziemi jest okazją, by rozmawiać o polityce energetycznej i demonstrować nowoczesne rozwiązania, które są najbardziej przyjazne środowisku jak elektrownie słoneczne, wiatrowe czy geotermalne.

Trzeci temat to transport – obecnie najszybciej przybywa emisji gazów cieplarnianych właśnie w tym sektorze, gdyż społeczeństwa są coraz bardziej mobilne, a samochód globalnie przestał być dobrem luksusowym. Miasta wdrażają coraz więcej rozwiązań czyniących pozytywną zmianę, jak buspasy dające pierwszeństwo transportowi publicznemu, rowery miejskie czy stacje ładowania samochodów elektrycznych. Politycy jednak by podejmować "zielone" decyzje, potrzebują czuć, że społeczeństwo zamiast kolejnych obwodnic do obwodnic, chce czystego powietrza i bezpłatnego transportu publicznego. Przy okazji Światowego Dnia Ziemi warto mówić o tym, co każdy człowiek może zrobić, by podróżować ekologicznie i co mogą zrobić władze miast i państw, aby poprawić swoją politykę transportową. 

Światowy Dzień Ziemi jest wspaniałą okazją, żeby podjąć każdy temat dotyczący szeroko rozumianej kondycji konsumpcyjnego społeczeństwa i działań na rzecz poprawy naszego środowiska życia, ale warto wykonać choć drobny wysiłek, jak na przykład sadzenie drzew. Ten dzień należy traktować nie tylko jako ideę, ale konkretne działanie, w które można zaangażować również ręce. 

Każdego roku święto odbywa się pod określonym hasłem przewodnim. Dzień Ziemi 2022 przebiega pod hasłem "Inwestujmy w naszą planetę". Ma zwrócić uwagę na konieczność zmian w różnych obszarach działalności oraz wspólną odpowiedzialność przedsiębiorstw, polityków i obywateli za ekosystem. Organizatorzy Światowego Dnia Ziemi wystosowali apel do wszystkich ludzi, w którym pustulują m.in.: "Teraz wszyscy razem! To jest moment, aby wszystko zmienić — klimat biznesowy, klimat polityczny i sposób, w jaki podejmujemy działania na rzecz klimatu. Teraz jest czas na niepowstrzymywaną odwagę, aby zachować i chronić nasze zdrowie, nasze rodziny, nasze środki do życia… razem musimy zainwestować w naszą planetę, ponieważ zielona przyszłość to dostatnia przyszłość. Musimy działać (odważnie), wprowadzać innowacje (szeroko) i wdrażać (sprawiedliwie). To zajęcia dla nas, wszystkich. Wszyscy powinni się w to zaangażować. Firmy, rządy i obywatele — wszyscy są rozliczani i wszyscy są odpowiedzialni. Partnerstwo dla planety. Jest jeszcze czas na rozwiązanie kryzysu klimatycznego, czas na wybór zarówno dostatniej i zrównoważonej przyszłości, jak i czas na przywrócenie natury i zbudowanie zdrowej planety dla naszych dzieci i ich dzieci, a czasu jest mało". 

Opracowano na podstawie:

Oficjalna strona The Earth Day: https://www.earthday.org
https://www.ekokalendarz.pl/dzien-ziemi/#more-127
https://www.gdos.gov.pl/swiatowy-dzien-ziemi-6

Ziemia widziana z kosmosu z napisem "Dzień Ziemi. 22 kwietnia 2022 r."