Koronawirus a płeć

Śmiertelność mężczyzn z powodu koronawirusa jest 1,7 razy większa niż kobiet. Chociaż w samym zakażeniu przez SARS-CoV-2 nie widać znaczących różnic - a nawet w przypadku Korei, gdzie badano dużą część populacji więcej zakażonych było kobiet - to okazuje się, że wrodzony i nabyty układ odpornościowy mężczyzn jest na COVID-19 znacznie słabiej przygotowany. Może to oznaczać, że mężczyźni i kobiety będą mieli różne szczepionki, kiedy już doczekamy się ich opracowania.

29.06.2020Aktualizacja: 03.07.2020Opublikował: RK

Jednym z najczęściej podkreślanych czynników zachorowalności i śmiertelności w przypadku choroby wywoływanej przez SARS-CoV-2 jest wiek. Jak się teraz okazuje, znaczenie może mieć także płeć biologiczna. Ta diagnoza pokrywa się z dotychczasowymi zakażeniami wirusowymi. Okazuje się, że w statystykach różnego typu chorób wirusowych widać odmienności w zależności od płci. Badania w tym zakresie pozwoliły na włączenie czynnika płciowego do patogenezy (badania źródeł i rozwoju choroby) niektórych chorób wirusowych. Różnice w zależności od płci mogą dotyczyć podatności na infekcje, wcześniejsze lub późniejsze pojawienie się objawów choroby, wrodzonej kontroli wirusowej, odmiennymi odpowiedziami immunologicznymi organizmu a także regeneracją tkanek po zakończeniu infekcji.

Zespół badaczy z amerykańskiego Johns Hopkins University i Kanadyjskiego Instytut Badań nad Zdrowiem w Montrealu (Canadian Institutes of Health Research) przeanalizował dostępne dane epidemiologiczne dotycząe COVID-19 pod kątem różnic płciowym i ustalił, że w przypadku choroby wywoływanej przez nowego koronawirusa ta diagnoza dotyczy przede wszystkim jednego, krytycznego, czynnika.

W artykule opublikowanym w czerwcu (2020) w tygodniku „Nature Reviews Immunology” naukowcy dowodzą, że w przypadku COVID-19 śmiertelność mężczyzn jest około 1,7 razy większa niż śmiertelność kobiet, przy równoczesnej niewielkiej różnicy w zachorowalności.

Na potrzeby badań dostępne były statystyki z całego świata – kilka milionów przypadków, nie zawsze jednak dostępnych z podziałem na płeć. Dlatego, podkreślają badacze, dokładne dane dotyczące śmiertelności dla obu płci nie są ostateczne ani jednoznaczne. Jednak z 38 krajów, w których kompletne dane podawane są z podziałem na płeć, aż w 37 przypadkach widać było przewagę śmiertelności mężczyzn (jedyna odmienność dotyczy Pakistanu, gdzie śmiertelność jest ogólnie bardzo niska – ok. 3 procent). Tak zwany współczynnik CFR (ang. case fatality rate) średnio dla tych 38 krajów jest o 1,7 razy większy dla mężczyzn. Badacze zauważają, że ta tendencja jest zbieżna z obserwowaną wcześniej tendencją dla SARS i dl MERS, których przyczyną są „spokrewnione” wirusy SARS-CoV i MERS-CoV.

Warto dodać, że współczynnik ten nie zbiega się ogólną większą zachorowalnością mężczyzn. W Korei Południowej, gdzie testowanie zachorowań było prowadzone na dużej populacji, więcej (60 do 40) zainfekowanych było kobiet. W Stanach Zjednoczonych, gdzie bada się przede wszystkim osoby z wyraźnymi symptomami, widać równowagę w zachorowalności, ale stosunek 1,5: 1 liczby śmiertelnych przypadków u mężczyzn.

Cechy odpornościowe

Płeć biologiczna jest istotnym czynnikiem w reakcji immunologicznej organizmu. Każda płeć ma specyficzne dla siebie wzory ekspresji genów odpowiedzialnych za działania odpornościowe. Autorzy przeanalizowali te znane już wcześniej różnice i wskazali te, które mają lub mogą mieć znaczenie w przypadku SARS-CoV-2. Okazuje się, że są to tak istotne obszary, jak wstępna odpowiedź przeciwwirusowa organizmu, wrodzona i nabyta odpowiedź immunologiczna. Oznacza to w skrócie, że zarówno wrodzone cechy układu odpornościowego mężczyzn, jak i odporność, która jest wynikiem stylu życia, specyficznych zachowań i przebytych chorób, są dla przedstawicieli tej płci mniej korzystne. Kobiety, jak pokazują liczne badania, generalnie mają większą odporność adaptacyjną, co oznacza, że każda przebyta infekcja lepiej przygotowuje je na obronę przed powrotem choroby. To dla chorób wirusowych ma szczególnie duże znaczenie.

Badania nad leczeniem i szczepionką

Autorzy podkreślają, że wyniki ich badań nie są tylko zestawem danych statystycznych prezentujących specyficznych danych, które – gdyby nie dotyczyły kwestii terminalnej – mogły by być interesujących faktem towarzyskim. Stwierdzenie różnicy w odpowiedzi immunologicznej na COVID-19 ze względu na płeć powinno też być brane pod uwagę przy planowaniu leczenia tego zakażenia wirusowego, a także przy projektowaniu szczepionki.

Badania źródłowe: Scully, E.P., Haverfield, J., Ursin, R.L. et al. Considering how biological sex impacts immune responses and COVID-19 outcomes. Nat Rev Immunol 20, 442–447 (2020). https://doi.org/10.1038/s41577-020-0348-8