Alpha Centauri otrzyma nową nazwę
Według strony internetowej Międzynarodowej Unii Astronomicznej (ang. International Astronomical Union, IAU) nasz najbliższy system gwiezdny Alpha Centauri będzie oficjalnie nazywał się Rigil Kentaurus.
Specjalna grupa robocza do spraw nazw gwiazd IAU pracowała nad wyjaśnieniem i sformalizowaniem nazw wielu obiektów, które przez wieki były potocznie używane. IAU opracowała nowy katalog nazw gwiazd, w którym znalazł się pierwszy zestaw 227 zatwierdzonych nazw. Zostały one również opublikowane na stronie internetowej IAU.
Utworzona w ramach IAU grupa robocza do spraw nazw gwiazd (ang. Working Group on Star Names, WGSN) składa się z grupy astronomów pochodzących z różnych krajów. Jej zadaniem jest przede wszystkim zgłębiane światowej historii i kultury astronomicznej oraz katalogowanie tradycyjnych nazw gwiazd, zatwierdzanie unikatowych nazw i standaryzowanie nazw z obowiązującą pisownią. Przewiduje się, że w przyszłości grupa skieruje swoje zainteresowania na określanie reguł, kryteriów i procesy, zgodnie z którymi gwiazdom i znaczących obiektom substelarnym (gwiazdopodobnym) przyznawane są nowe nazwy, proponowane przez członków międzynarodowej społeczności astronomicznej, w tym profesjonalnych astronomów i ogół społeczeństwa.
Przez wiele lat była astronomowie praktykowali zwyczaj, według którego gwiazdom nadawano nazwy alfanumeryczne. Oznaczenia te są praktyczne, ponieważ katalogi gwiazd – na przykład taki, jak niedawno opracowała należąca do Europejskiej Agencji Kosmicznej sonda Gaia (ang. Global Astrometric Interferometer for Astrophysics, GAIA), przeznaczona do wykonania precyzyjnych pomiarów astrometrycznych – zwykle zawierają tysiące, miliony, a nawet miliardy obiektów. Te alfanumeryczne oznaczenia nadal będą wykorzystywane i nie zostaną zmienione przez WGSN. Zamiast tego, grupa ma zdecydować, które z tradycyjnych nazw gwiazd, obecnych w różnych kulturach na całym świecie są oficjalnymi w celu uniknięcia nieporozumień. Niektóre z najbardziej popularnych nazw dla najbardziej znanych gwiazd na niebie nie miały oficjalnej nazwy, inne miały kilka nazw, a czasami identyczne imiona były wykorzystywane do zupełnie różnych gwiazd.
Na przykład gwiazda Fomalhaut posiada co najmniej 30 różnych nazw. Na przestrzeni lat powstały liczne wariacje na temat pisowni tej nazwy: Fumalhaut, Fomalhut, a nawet nietypowe Fomal'gaut.
Etymologia wybranych nazw może być różna, ale pewne podstawowe wytyczne są przestrzegane przez WGSN. I tak preferowane są nazwy krótsze, jednowyrazowe oraz te, które mają swoje korzenie w astronomicznym, kulturalnym i naturalnym dziedzictwie światowym. Ma to na celu zachowanie ciągłości i zapewnienie rozpoznawalności długiej historii odkryć astronomicznych. Większość nazw będących nadal w użyciu ma swoje korzenie w języku greckim, łacińskim i kulturach arabskich, niektóre nazwy mają korzenie „krótsze” – sięgające do wieku XIX i XX. Wiele nazw przeszło niewielkie zmiany od czasów renesansu, czyli epoki, w której mnożono artystyczne globusy nieba i atlasy oraz opublikowano katalogi gwiazd. WGSN chce archiwizować nazwy z wielu różnych źródeł oraz badać możliwość włączenia nazw z dawnych tradycji astronomicznych na całym świecie do oficjalnej listy nazw gwiazd stosowanych przez astronomów, żeglarzy i ogół społeczeństwa.
Oficjalny katalog gwiazd IAU:
https://www.iau.org/public/themes/naming_stars
Opracowano na podstawie:
IAU Formally Approves 227 Star Names
Alpha Centauri Gets a New Moniker as 227. Star Names Are Clarified
