Autyzm. Przewodnik. 9 postaw wspierających rozwój dzieci w spektrum
„Każde dziecko jest czymś więcej niż diagnozą spektrum autyzmu” – piszą Temple Grandin i Debra Moore. To główna myśl płynąca z najnowszej publikacji dotyczącej spektrum autyzmu wydanej przez Copernicus Center Press.
„Autyzm. Przewodnik. 9 postaw wspierających rozwój dzieci w spektrum” to wspólna książka Temple Grandin i Debry Moore. Pierwsza jest profesorką zootechniki na Colorado State University, autorką wielu bestsellerowych książek oraz jedną z najbardziej znanych osób autystycznych na świecie angażujących się w badania naukowe i popularyzację wiedzy na temat autyzmu. Druga natomiast to psycholożka i psychoterapeutka, specjalizująca się w spektrum autyzmu. Dzięki temu publikacja zapewnia perspektywę nie tylko profesjonalisty zajmującego się autyzmem, lecz również osoby z ASD (ang. Autism Spectrum Disorder).
Przewodnik nie jest książką wyjaśniającą, czym jest spektrum autyzmu. Autorki opisują dziewięć postaw, które wspierają rozwój dzieci z ASD. Zauważają, że „z definicji diagnoza zaburzeń ze spektrum podkreśla problemy oraz sposób, w jaki osoby, które spełniają kryteria diagnostyczne, odstają od tak zwanej normy”. Ich zdaniem to błąd. Grandin i Moore podkreślają, że najważniejsze to unikanie nadawania etykiet. Osoby w spektrum postrzegają świat inaczej niż neurotypowi, ale to nie znaczy, że gorzej. Powinno się skupiać na mocnych stronach dziecka, a nie na jego brakach. Ważne jest także umożliwienie dzieciom rozwijanie ich zainteresowań i talentów. Autorki zwracają też uwagę, że niezbędna jest całościowa diagnoza i to, aby specjaliści mieli szeroki obraz sytuacji podczas oceny dziecka.
Jeden z rozdziałów poświęcony jest zaburzeniom i chorobom współwystępującym z autyzmem. To m.in. zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, żołądkowo-jelitowe, lękowe, układu odpornościowego, snu, a także padaczka, ADHD i depresja. Grandin i Moore opisują też wyzwania związane z nietypowymi doświadczeniami sensorycznymi, które dotyczą aż 90% osób w spektrum autyzmu. Chodzi np. o nadwrażliwość słuchową.
W książce znajdziemy również porady pozwalające przygotować dziecko na wejście w dorosłość i nauczyć je samodzielności. Autorki poruszają temat umiejętności życiowych związanych m.in. z bezpieczeństwem, samodzielnym mieszkaniem, wypoczynkiem, komunikowaniem własnych potrzeb, finansami, a także przygotowaniem do zawodu. Książka zawiera ponadto część dotyczącą wpływu pandemii COVID-19 na rodziny z dziećmi autystycznymi.
Trzeba przyznać, że niektóre z porad wydają się trudne do zrealizowania, m.in. ze względów finansowych. Dotyczy to przede wszystkim zapewnienia zespołu specjalistów do pracy z dzieckiem w spektrum, w skład którego powinni wchodzić: logopeda, nauczyciel edukacji specjalnej, terapeuta zajęciowy, fizjoterapeuta, dietetyk i specjalista zdrowia psychicznego. W dodatku taki zespół powinien spotykać się co najmniej raz na kwartał, aby omówić terapię dziecka. Dostęp do takich specjalistów w wielu miejscach jest często utrudniony i wiąże się z dużymi kosztami.
Książka podzielona jest na rozdziały obrazujące dziewięć postaw i podrozdziały z praktycznymi wskazówkami. Cenne jest to, że publikacja zawiera liczne przykłady z życia wzięte, pokazujące historie konkretnych dzieci z ASD i proponowane rozwiązania sytuacji. Znajdziemy tu również liczne tabele, diagramy oraz wyróżnione cytaty Grandin.
Przewodnik skierowany jest przede wszystkim do rodziców dzieci w spektrum autyzmu, a także nauczycieli, psychologów, pedagogów, psychoterapeutów, logopedów i innych specjalistów pracujących z osobami neuronietypowymi.