Badania na medal
Stowarzyszenie Polskich Wynalazców i Racjonalizatorów wraz z Urzędem Patentowym RP i Politechniką Warszawską od dziewięciu lat są organizatorami Międzynarodowej Warszawskiej Wystawy Wynalazków IWIS. To jedyna w Polsce impreza o tematyce innowacyjno-wynalazczej o zasięgu międzynarodowym. Na wystawach goszczą każdego roku racjonalizatorzy ze wszystkich kontynentów, a wśród nich naukowcy z Instytutu Nauki o Materiałach Uniwersytetu Śląskiego
Z Międzynarodowej Warszawskiej Wystawy Wynalazków IWIS 2014 INoM UŚ powrócił z trzema medalami w kategorii „medycyna i biotechnologia”, a także z Nagrodą Główną Europejskiego Stowarzyszenia Wynalazców AEI (Association of European Inventors) z siedzibą w Strasburgu. Z IWIS 2015 roku Instytut powrócił z Nagrodą Specjalną Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Złotym i Srebrnym Medalem.
Wprawdzie Instytut tworzy sześć jednostek naukowo-badawczych: Zakład Badań Strukturalnych, Zakład Biomateriałów, Zakład Krystalografii, Zakład Materiałów Amorficznych i Nanokrystalicznych, Zakład Modelowania Materiałów oraz Zakład Technologii Materiałów Inżynierskich, lecz większość badań prowadzą zespoły interdyscyplinarne, w skład których wchodzą specjaliści z zakresu inżynierii materiałowej, chemii, inżynierii biomedycznej, fizycy, biolodzy… Instytut jest jedyną w kraju jednostką uniwersytecką zajmującą się inżynierią materiałową i nauką o materiałach jako profilem badawczym. Według oceny komisji Badań na rzecz Gospodarki Rady Nauki od 2005 roku Instytut posiada I kategorię w grupie jednostek jednorodnych – mechanika, materiały, inżynieria chemiczna i procesowa.
Złoto
Uznanie jurorów zyskał wynalazek „Opracowanie nowego sposobu elektrochemicznego formowania nanotubularnych struktur tlenkowych na stopach tytanu do zastosowań biomedycznych”. Jego autorami są mgr Agnieszka Smołka, dr hab. Danuta Stróż, dr Grzegorz Dercz i dr Bożena Łosiewicz. Istotą wynalazku jest poprawa biokompatybilności nowych stopów tytanu nie zawierających szkodliwych pierwiastków, takich jak nikiel, wanad, aluminium. Nowa metoda może być zastosowana w wielu dziedzinach medycyny, szczególnie w implantologii, ponieważ nanorurki uzyskane w ten sposób mogą działać jak mikro- lub nanostrzykawki napełniane środkami leczniczymi, bakteriobójczymi lub substancjami tkankotwórczymi dostarczanymi w ściśle określone miejsce, umożliwiając ich kontrolowane uwalnianie do organizmu z określoną szybkością, zależną od wielkości nanorurek.
Dwa srebra
Autorami kolejnego wynalazku pt. „Sposób osadzania bioaktywnych powłok z polimerów naturalnych na implantowych stopach tytanu” są mgr Magdalena Szklarska, dr Bożena Łosiewicz oraz dr Grzegorz Dercz. Odpowiadając na zapotrzebowanie rynku medycznego poszukującego bioaktywnych powłok z polimerów naturalnych na elementach wykonywanych ze stopu tytanu, zespół opracował metodę zastosowania nietoksycznych dodatków stopowych molibdenu, cyrkonu i niobu, które dzięki swoim właściwościom mechanicznym są zbliżone do ludzkich kości, a także charakteryzują się wysoką odpornością korozyjną. Badania in vitro otrzymanych powłok wykazały poprawę biozgodności, bioaktywności i odporności korozyjnej modyfikowanych stopów tytanu w płynach ustrojowych.
Kolejny srebrny medal otrzymali mgr inż. Patrycja Osak, dr Bożena Łosiewicz, dr hab. Tomasz Goryczka i dr Grzegorz Dercz za wynalazek pt. „Opracowanie nowego sposobu wytwarzania biokompatybilnych warstw fosforanowych na powierzchni stopu NiTi wykazującego efekt pamięci kształtu”. Powłoki otrzymane metodą przedstawioną w opisie wynalazku zapewniają większą biokompatybilność stopu NiTi wykazującego efekt pamięci kształtu. Porowata powłoka ma na celu poprawę osteointegracji poprzez działanie tkankotwórcze oraz cementotwórcze. Takie powłoki mogą być stosowane do pokrycia praktycznie każdego implantu, ponieważ fosforany wapnia są naturalnym składnikiem naszego organizmu występującym w największych ilościach w naszych kościach oraz zębach.
Nagroda Główna
Za wynalazek pt. „Biokompatybilny stop NiTi wykazujący efekt pamięci kształtu” Nagrodę Główną Europejskiego Stowarzyszenia Wynalazców AEI otrzymali mgr inż. Patrycja Osak, dr Bożena Łosiewicz i dr hab. Tomasz Goryczka.
Naukowcy przeprowadzili optymalizację parametrów procesu elektroderedukcji, co daje możliwość osadzania cienkich powłok fosforanowych bez konieczności spiekania wytworzonych warstw w wysokich temperaturach, ograniczając w ten sposób niekorzystny wpływ temperatury. Powłoki fosforanów wapnia nanoszono na powierzchnię stopu NiTi w celu poprawy odporności korozyjnej oraz bioaktywności otrzymanych powłok. Powłoki wytwarzane na drodze elektroredukcji pozwalają na kontrolę grubości otrzymanych powłok.
Nagroda Specjalna
Udział w IWIS 2015 zaowocował także pasmem sukcesów. Wynalazek „Sposób elektrochemicznego otrzymywania i właściwości nanoporowatego złota” autorstwa dr Bożeny Łosiewicz, mgr. inż. Patrycji Osak, mgr Magdaleny Szklarskiej, mgr Agnieszki Smołki, dr. Juliana Kubisztala i dr hab. Danuty Stróż został wyróżniony Nagrodą Specjalną Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Złotym Medalem. Tym razem obiektem badań naukowców było nanoporowate złoto, materiał, który ze względu na unikatowe właściwości katalityczne, optyczne i biochemiczne pozostaje w centrum uwagi wszystkich ośrodków badawczych na świecie. Zespół z INoM opracował metodę elektrochemicznego otrzymywania nanoporowatego złota, wykorzystując do charakterystyki jego właściwości elektrochemicznych skaningowe metody elektrochemiczne.
Maria Sztuka
O badaniach grupy badawczej dr inż. Sylwii Golby nad soczewkami kontaktowymi pisaliśmy tutaj.
