Paleobotanicy, David Dilcher z Indiana University Bloomington i jego europejscy koledzy, odkryli roślinę słodkowodną pochodzącą z okresu między 125 a 130 mln lat temu. Uznali, że jest to pierwsza roślina na Ziemi, która miała kwiaty. O odkryciu poinformowano 17 sierpnia 2015 roku podczas obrad amerykańskiej Narodowej Akademii Nauk

– Odkrycie to budzi poważne pytania o wczesną historię ewolucji roślin kwiatowych, a także ich rolę w rozwoju innych roślin i zwierząt – powiedział David Dilcher, emerytowany profesor z Wydziału Nauk Geologicznych College of Arts and Sciences na Indiana University Bloomington.

Odkrytą rośliną jest Montsechia vidalii. 130 mln lat temu rosła obficie w jeziorach i na terenach podmokłych, obecnie obszar ten jest regionem górskim. Skamieniałości rośliny zostały odkryte ponad 100 lat temu w wapiennych osadach pasma środkowej Hiszpanii, w pirenejskim masywie Sierra de Montsec, w pobliżu granicy z Francją. Jest to najstarsza znana na Ziemi roślina okrytonasienna. Wcześniej odkryto również inną roślinę, która jest jedną z pierwszych roślin mających kwiaty. To Archaefructus sinensis, roślina wodna znaleziona w Chinach.

– Na podstawie badań, wiemy, że Montsechia pochodzi z tego samego okresu, a być może jest starsza niż Archaefructus – powiedział Dilcher, uznany ekspert w dziedzinie anatomii i morfologii roślin okrytozalążkowych, który badał powstawanie i rozprzestrzenianie się roślin kwiatowych.

Naukowiec stwierdził, że skamieniałości wykorzystane w badaniach podczas poprzednich analiz zostały mylnie zinterpretowane. Obecnie wnioski są oparte na starannej analizie ponad 1000 skamieniałych szczątków Montsechii, których łodygi i struktury liścia odbiły się w kamieniu. Badanie próbek zostało przeprowadzone pod mikroskopem stereoskopowym, optycznym i  elektronowym mikroskopem skaningowym.

Określenie wieku rośliny – od 125 milionów do 130 milionów lat – opiera się na porównaniach do innych skamieniałości z tego samego obszaru, szczególnie do słodkowodnych alg Charophytes, co sytuuje Montsechię w okresie barremu we wczesnej kredzie i czyni z niej roślinę kwitnącą w czasach takich dinozaurów jak Brachiosaurus i Iguanodon.

Odcisk Montsechii nie posiada żadnych oczywistych części kwiatów, takich jak płatki lub struktury służące do produkcji nektaru atrakcyjnego dla owadów. Roślina żyła całkowicie pod wodą, a jej owoc zawierał jedno ziarno – co jest cechą charakterystyczną dla okrytonasiennych.

Pod względem wyglądu Montsechia przypomina swojego potomka Ceratophyllum, znanego również pod nazwą rogatek. Rogatek jest rośliną wodną, jej pędy dochodzą do 80 cm długości. Jego grube, pędzelkowate liście sprawiają, że jest rośliną często wykorzystywaną w akwariach i stawach.

Dilcher i jego koledzy chcą dowiedzieć się więcej o gatunkach łączących Montsechię i Ceratophyllum, jak również dotrzeć do innych roślin okrytonasiennych, które wyodrębniły się od swoich dalekich przodków.

Opracowano na podstawie:
IU paleobotanist identifies what could be the mythical 'first flower'

Montsechia vidalii. Fot. Bernard Gomez / Indiana University Bloomington
Słowa kluczowe (tagi):